Umut Pelitli / Ahmet Günaydın
İlçemiz ekonomisinde 2000’li yıllara kadar önemli bir yer tutan, şair Enver Gökçe’nin Dost şiirinde yer alan “Taşova Tütünü” artık mazide kaldı.
Daha ilçe bile değilken Taşova tütünü ülkemizde ve Avrupa’da biliniyor ve kullanılıyordu. İlçe olduğu 1944 yılının hemen akabinde geçici olarak dört ayrı tütün deposu kurulan ilçemizde 10 Nisan 1945 tarihinde İnhisarlar Teşkilatı(Tekel Müdürlüğü) faaliyete geçer akabinde bu kuruluş ilçe tarihinin ilk tütün alımlarını Tokat Valisi, İnhisar şefleri, devlet memurları ve binlerce vatandaşın katıldığı bir törenle yapar. Bu törende Boraboy köyümüzden gelen ilk mahsulü Tokat Valisi İzzetin Çağpar üretici adına kilosu 500 kuruştan İnhisarlar Teşkilatına satar. 1945 yılında kurulan İnhisar Teşkilatı o yıl ilçemizden toplamda 1 milyon kilo tütün almıştır.
Tekel Umum Müdürlüğü 18 Ocak 1946’da Erbaa-Niksar-Taşova Tekel idareleri için idare binaları ve tütün depoları inşaatı ihalesini yapar. İdare ve ambar binalarının yapımına 1946 Ekim ayında ilk kaymakamımız olan Celal Gürmen’in de katıldığı resmi bir törenle başlanır.
Atatürk Bulvarında(Samsun Caddesi) 21 dönümlük alana kurulan Tekel inşaatı 1949 yılında bitirilerek hizmete girer. Bu alan içerisine tütün depoları, idare binası, satış mahalli ve lojmanlar bulunuyordu. 1977 yılında ise Doğu Mahallesine dönemin Gümrük ve Tekel Bakanı Gün Sazak tarafından 1000 m2’lik 10 adet tütün deposu, idare odası ve yemekhaneden oluşan Tekel depoları yapılır.
12 Ağustos 1985 tarihinde dönemin başbakanı Turgut Özal beraberinde Devlet bakanı Mesut Yılmaz, Ahmet Karaevli, Maliye Gümrük ve Tekel Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sudi Türel, Adalet Bakanı Nejat Eldem, Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy, Sağlık Bakanı Şadi Pehlivanoğlu, Amasya Milletvekileri İsmet Özarslan ve Adnan Aslan Tutkun ile birlikte ilçemize gelerek Yaprak Tütün İşleme Tesislerini açtı.
1986 yılında ise 150 bayan 50 erkek olmak üzere 200 işci işe başladı. Tekelin kapanma noktasına geldiği 2000 yıllarında ilçemiz Tekel İşletme Müdürlüğünde 448 işçi çalışıyordu.
1980’li yıllarda önce Tekel’e ait alanın bir bölümüne İlçe Emniyet Amirliği binası 1990’lı yıllarda İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve Öğretmenevi, 2000’li yıllarda Tekel Lojmanlarının olduğu bölüm halen SGK binasının bulunduğu 780 m2’lik alan Belediye tarafından alınır. Akabinde ise Korkmaz Caddesi’nin genişletilme çalışmaları çerçevesinde bir bölümü yol olarak Tekel’den alınır.
Yaklaşık 60 yıl ilçemizde tütün eken üreticiler için önemli bir gelir kaynağı olan Tekel sayesinde yaklaşık 1500 kişi emekli oldu. Yüzlerce tütün üreticisi ise tütün ürettikleri dönemi belgeleyerek tarım bağ-kurundan emekli oldu. Halen eski Tekel binalarında, dönemin Kaymakamı İbrahim Halil Şivgan tarafından başlatılan onarım çalışmalarıyla Belediye, Halk Eğitim Merkezi, Halk Kütüphanesi, Gıda Tarım Hayvancılık İlçe Müdürlüğü, Kaymakamlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı, Tapu Sicil Müdürlüğü, Tapu Kadastro Şefliği, Müftülük, Seyyid Nureddin Alpaslan Kur’an Kursu, Aile Sağlık Merkezi ve Toplum Sağlık Merkezi ile Gençlik Merkezi hizmet veriyor.
2009 yılında tta’ya (Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri AŞ) dönüştürülen TEKEL 2010 yılında ilçemizde kapandı.
