Evlenecek erkek çocuk, beğendiği kızı, kız ailesinden istemek üzere annesiyle veya büyük yengeleriyle görüşür, konuyu açar, Aile büyüklerini ve kızın ailesinin kıramayacağı Büyük amca ve halaları kızın ailesine dünür gönderir. Aile büyükler toplanır, usûlüne göre kız ailesinden istenir, ilk gidişte kız evi akrabalarına danışmak için izin ister; dünür gelene el altından duyurulur, ikinci gelmelerinde kız evi tarafından yemekler verilerek söz kesilir. Tatlılar yenir. Kız evi, alınmasını istediği eşyaların listesini oğlan evine bırakır, bir miktar para da süt hakkı için kız anasına verilir. Alınacak eşyalar üzerinde anlaşıldıktan sonra nişan tarihine karar verilir.
Erkek evlenme isteğini anne babasına açıkça söyleyemez. Evlenme çağına gelen erkeğin davranışlarında değişiklikler görülür. Anne baba çocuğun davranışlarındaki değişikliğin sebebini açıktan soramaz. Aslında bu değişikliğin nedenini bilirler ama yine de nedenini sorarlar soruştururlar. Erkek evlenme isteğini ablasına, annesine, yengesine, teyze veya halasına söyler ve onun babasına söylemesini bekler. Eskiden pilav pişirtip içine kaşık saplarmış, babasının ayakkabısını kapı eşiğine çivilermiş, ev içinde asabi ve geçimsiz bir tavır sergilerse baba artık bu çocuğu evermeli diye düşünürmüş. Kızlar ise evlenme isteğini evde bulunan bayanlardan birine söylemek sureti ile belli etmektedir.
Etrafında ve çevrede kız aramaya genellikle yakın akraba kadınları ve anne yapmaktadır. Kız aramalar düğünlerde toplantılarda görülen kızların tavsiye edilmesi, komşuların tavsiyesi etkili olmaktadır. Oğullarını evlendirmek isteyen aileler, yakın çevrelerinden başlayarak kız aramaya çıkarlar. Bu konuda kendilerine komşuları ve tanıdıkları da yardımcı olurlar. Evlenecek delikanlıya kız aramak, kız bakmak için baş vurulan bu adete “görücülük”, “görücüye çıkma” denir.
Erkek tarafının üyeleri akraba ve komşularından seçilen birkaç kadının, beğenilen kızın evine ziyarete gitmeleri, kızı görmeleri, onu incelemeleri ve niyetlerini açığa vurmaları, görücülüğün kız bakma aşamasını oluşturur. Bu tür evlenmede eşlerden çok, onların yakınlarının beğenisi, isteği ve girişimi söz konusudur. Beğendikleri kızı uzaktan oğlana gösterirler, erkek beğenirse bu tercihi onaylar.
Köyümüzde değişik (değişme) şeklinde evlenme yok denecek kadar azdır, yine de oluyor. Yöremizde kız kaçırma şeklinde evlenmeye pek rastlanmamakta ve bu durum hoş karşılanmamaktadır. Köyümüzde iç güveyi şeklinde evlenme de çok azdır. Eğer bir erkeğin çocuğu varsa ve eşi ölmüşse yetişkin baldızıyla çocuklar “Elin eline kalmasın” diye eskiden evlenebilirmiş. Fakat bu çeşit evlilikler tercih edilmez. Akraba evliliği de günümüzde tercih edilmemektedir.
Köyümüzde alınacak gelin aklı başında olmalı, eli ayağı düzgün olmalı, hürmetli olmalı, iyi bir aileden gelmeli, büyüğünü küçüğünü bilmeli, hamarat olmalıdır. Damatta ise içki ve kumar olmayacak, büyüklerine karşı saygılı olacak, iyi bir aileden gelecek, işi olacak, evine sahip olacak gibi özellikler aranmaktadır. Aile büyükleri çocuklara eş seçiminde esas söz sahipleridir. Ancak günümüzde gençler birbiriyle anlaşıyorlar. Şimdi Erkekle kız anlaşmadan evlilik olmamaktadır.
DÜNÜR GİTME
Görülen kız beğenilirse oğlana düğünde veya sokakta gösterilir. Oğlan kızı isterse kız görmeye gidilir. Kız görmeye gidilirken oğlan anası iki rekât namaz kılar ki işimiz hayra dönsün diye.
Eğer kız istenecek ise önce bir aracı ile kız evinin ağzı aranır, olumlu ise kız istenmeye gidilir. Kız istemeye oğlanın orta yaşlı kadın akrabaları gider. Zaman zaman annenin gittiği de olmaktadır. Yöremizde ilk istenişte kız verilmemektedir. Kız tarafı biraz nazlanır, birazda araştırmak için zaman kazanır.
Kız istemede ” Allah’ın emri peygamberin kavli ile kızınıza dünürüz” denir. Kız tarafı eğer razıysa “Allah yazdıysa olur.” der. Eğer cevap olumsuz ise ilk gidişte “Allah nasibinizi başka kapıdan versin.” denir.
Kız tarafı sorup danışacak yerleri olduğu için kendilerine zaman tanınmasını ister. Eğer ılımlı ise birkaç sefer gidiş geliş olmaktadır. “Kız evi naz evi” denmektedir. Bunun nedeni oğlan tarafını sorup araştırma ve akrabalarla ortak bir karara varma isteğidir. Oğlan tarafının durumu, damat adayının arkadaşları, babası, annesi, soyu, sülalesi araştırılır. Eğer sonuç olumlu ise tekrar ziyarete bekledikleri iletilir. (DEVAM EDECEK)
Yorum Ekle
