Ahmet Günaydın
Konu ile ilgili yaptığımız inceleme Dosyamıza, Bölgemizin ve ilçemizin tarihini en iyi bilen ve Seyyid Nureddin Alpaslan konusunda araştırma ve incelemelerde bulunan Sadi Bayram’ı tanıyarak başlamak istiyoruz.:
Araştırmacı-yazar. 10 Mart 1943, Merzifon / Amasya doğumlu. Kayseri Lisesi (1963), Ankara Üniversitesi DTCF Klasik Arkeoloji Bölümü (1968) mezunu. Bu arada, çeşitli mahallî gazetelerde muhabirlik yaptıktan sonra, 1965 yılında Ankara’da yayınevi ve ajans kurup Önasya dergisini çıkardı (1965-72, 78 sayı). 1973 yılında Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğünde eski eser tescil uzmanı olarak göreve başladı. Kültür Bakanlığı (1976) ve Anadolu Medeniyetleri Müzesinde (1978) çalıştı. 1978’de Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşiv ve Yayın Dairesi başkan yardımcılığına atandı. 1998’de Kültür ve Tescil Dairesi başkanlığına atandı. 2002 tarihinde kendi isteği ile emekli oldu. 1999 yılında bir inşaat şirketini yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. Ayrıca Gazi Üniversitesi Mesleki Öğrenim ve Yaygın Eğitim Fakültesinde öğretim görevlisi olarak estetik, Türk el sanatları tarihi dersleri (1992-98) verdi.
Makaleleri, 1958 yılından itibaren Merzifon’un Sesi gazetesi ile Vakıflar, Vakıf ve Kültür, Kültür ve Sanat, İmage dergilerinde yayımlandı. Kültür Bakanlığında çalışmakta iken Millî Kültür dergisinin kuruluşunda bulundu ve ilk on bir sayısını yayımladı. Dünya Edebiyatından Seçmeler dergisini de burada bakanlık adına yayımladı.
ESERLERİ: Medallioned Genallogies (1975), Vakıflar ve Vakıf Hizmetlerimiz (İ. Ateş, K.Erdoğan ile, 1978), Divriği Ulu Camisi ve Darüşşifası (Y.Önge, İ.Ateş ile, 1979), Mukaddes Kitaplara Göre Hz. Nuh’un Gemisi (1988), Son On Yılda Vakıflar / 1980-1990 (1990), Kaynaklara Göre GüneyDoğu Anadolu’da Proto Türk İzleri (1990).
Alpaslan köyünden kendisini adeta Seyyid Nurettin Alpaslan’ı tanıtmaya vakfetmiş Emekli Astsubay Ertuğrul Ümit beyefendi ülkemiz topraklarında medfun bulunan veliler arasında ilk on içerisinde olan mübarek zatın tanıtımının yetersizliği ve yetkililerin ilgisizliğine isyan ediyor. Araştırmacı Sadi Bayram’ın Seyyid Nurettin Alpaslan ile ilgili 74 sayfalık araştırma kitapçığını bize hediye edince konu ile ilgili bu dosyayı hazırlamak elzem oldu. Kitapçıkta ilçemize bağlı köylerdeki diğer tarihi varlıklarımızla ilgili bilgiler de mevcut. Külliye bahçesi ve türbenin yanındaki Karadut (Ekşiare) ağacı yaklaşık 800 yıldır dimdik ayakta.
”İlçemizin Alpaslan Köyü adını Seyyid Nurettin Alpaslan’dan almıştır.
Nureddin Alpaslan’ın babası Serameddin Mehmet, onun babasının adı ise Kemahlı Ebu Bekir’dir. Soyları ise Horasan’dan gelen Türkler’dendir. Tarihte Taceddinoğulları beyliğini kuran Taceddin Doğan $ah, Seyyid Nurettin Alpaslan’ın torunudur. Prof. Osman Turan “Türkiye Selçuklularında Toprak Hukuku Miri Topraklar ve Hususi Mülkiyet Şekilleri” adlı eserinde $eyh Nureddin Alpaslan’ı şu şekilde öğmektedir.
“Ariflerin Meliki, Muhakkiklerin örneği, iyilik ve yardımcıların Efendisi, Alim ve fakirlerin Mürebbisi, Din ve Milletin ışığı İslâm ve Müslümanların güneşi, Melik ve Sultanların Müşaviri” gibi yüksek sıfatlarla Seyyid Nureddin Alpaslan’ı övmektedir.
$eyh Seyyid Nurettin Alpaslan bir Rufa-i Şeyhidir. İdaresi altındaki köylerden gelen vergi ve kiralar ile Zuday’daki (Alpaslan) arazi, kira gelirleri ile zaviye kurmuş, her gün yemek çıkarmıştır. Bu kurmuş olduğu zaviyede yolcular, misafirler, fakir ve fukaralar istifade etmişlerdir.
Kurmuş olduğu külliyede: Misafirlerin atları ve mutfağa odun getir&n hayvanları için han, misafirlerin ağırlanması için misafir evi, yıkanmaları ve temizlik için hamam, ekmek pişirmek için fırın, kira gelirlerinden toplanan buğday, arpa, mısır, vs. için ambarlar, ibadet için cami, gibi binalar vakfın ve külliyenin ekleridir.
Dönemin Taşova Kaymakamı Kudret Kurnaz, bu külliyenin ortaya çıkarılması için uğraşılar vermiş, konu ile ile ilgili 30 Ekim 2017 günü yaptığımız haber:
”İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Profesör Doktor Şevket Dönmez, ilçemiz Kaymakamı Kudret Kurnaz’ı makamında ziyaret etti.
10 yıldır Amasya-Merkez Oluz köyünde Höyük Kazı Ekibi Başkanı olarak görev yapan Dönmez, beraberinde Amasya Müze Müdürü Celal Özdemir, Sanat Tarihçisi Doçent Doktor Emel Emine Naze Dönmez ve eski Özbaraklı Belediye Başkanı Sebahattin Üstün, ilçemizde kültürel manada yapılabilecek konular ile ilgili Kaymakam Kudret Kurnaz ile bir görüşme yaptılar.
30 Ekim 2017 Pazartesi günü saat 14.00’de başlayan görüşmede: Andıran köyü yolu kenarındaki 10 bin yıllık Kabayar Höyüğü, Selçuklu dönemi komutanlarından olup, Alpaslan köyünde medfun Seyyid Nureddin Alpaslan hazretlerinin türbe ve bahçesinde restorasyon ve kazı çalışmaları ile Karsavul-Zana mezraasındaki Roma döneminden kalan hamamın restorasyonu konusunu görüştüler.”
Kendisinin Şeyh ve Alim oluşu sebebiyle Rufa-i tarikatını kurup, zaviyesini açıp, yolcuların, misafirlerin, fakir ve fukaranın gözetilmesiyle köylerin ve şehirlerin insanlarını kendisine çekmeyi ve şeyhliğini kabul ettirmeyi başarmıştır.
Seyyid Nurettin Alpaslan’ın kabri kendi ismiyle anılan Alpaslan Köyü’ndedir. Bir çok tarihi eserin sergilendiği Alpaslan müzesinde Seyyid Nurettin Alpaslan’a ait birçok eserde bulunmaktadır.”
Ne olur, geliniz bu konuyu yeniden ele alalım. Kaymakam Kudret Kurnaz’ın yarıda kalan bu hedefini yeniden gerçekleştirelim…
