Yolaçan köyü hakkında soranlar oluyor. Tarih kokan, tarihten beslenen ve üstünde tarihten damga bulunan bir zemin üzerinde kurulduğu kesin ama önünü sonunu araştırmadım; bilmiyorum. Arşivlerde başka bir amaçla dolanırken Yolaçan köyü kaydına rastladım. 1831 yılında yaşayan hane reislerinin ve kabile adlarının kaydedildiği tahrire göz gezdirdim. Belki soyunu sopunu bilenler çıkar diye de aklımdan geçirdim. Tahrir defterinde kayıtlı mevcut şahısları okudum. Belki de böylece sorulara cevap vermiş oldum. Ötesini bilmem mümkün görünmüyor.
Bir husus önemli:
Hane sayıları itibariyle Yolaçan köyünün İki yüz veya taş çatlasa iki yüz elli senelik bir yerleşim yeri olabileceği umut edilebilir. Elbette asgari Yedi bin seneden bu yana yerleşim yeri olma özelliği taşıyan bölgede, çevrede ve civarda önceden yerleşmeler olmaması mümkün değil. Yörede Pontus ve Roma kalıntılarının ve sinliklerinin bulunması tabii karşılanmalıdır.
Yolaçan Köyü 1831 Yılı Nüfus Defteri’nde adı geçen boylar ve kişiler:
01- Köy muhtarı
Hasan Kahya oğlu Ali. Yaş: 50
02- Gavlakoğlu
Mehmet oğlu Ömer. Yaş: 60
03- Ağçaoğlu
Ali oğlu Veli. Yaş: 63
04- Ağçaoğlu
Sabi yetim Hüseyin (1) ve Davut (5) vildan-ı Nebi
05- Bektaşoğlu
Mustafa oğlu Mehmet. Yaş: 60
-Büyük oğlu Mustafa. Yaş: 22 (m)
-Sabi oğlu Ali. Yaş: 6
06- Hacı Mehmetoğlu
Mehmet oğlu Ahmet. Yaş: 55
-Sabi oğulları: Ahmet (3) Mehmet (2) ve
Ömer (13)
07- Çetil veya Çitil Mehmet oğlu Meselli (Musa veya tam okuyamadığım bir isim.) Yaş: 50
08- Kapısızoğlu
Ahmet oğlu Çoban Ömer. Yaş: 38
-Sabi oğulları: Ahmet (11) Mehmet (4) Salih (3)
ve Recep (1)
09- Kadı Hasanoğlu
Emin oğlu Hasan. Yaş: 25 (m)
-Sabi oğlu Mustafa (1)
-Amcası oğlu yetim sabi Abdülkadir oğlu Emin. Yaş: 5
10- Çotukoğlu
Hüseyin oğlu Hasan. Yaş: 55 (m)
-Sabi oğlu Yusuf.
-Üvey oğlu sabi İbrahim oğlu Mehmet (5)
11- İskefsirli (misafir) Demirci Osman oğlu Mehmet. Yaş: 50
-Sabi oğulları: Osman (7) ve Ahmet (6)
-Büyük oğlu Salih. Yaş: 17 (m)
12- Emiroğlu İskefsirli Ömer oğlu İbrahim.
Yaş: 23 (m)
Burada İskefsirli namı geçiyor. İskefsir, bugünkü Reşadiye kazası olup belki de misafir ve iş güç için köyde tahrire giren bu insanlar geri dönmediler.
Sonraki yıllarda köye yerleşen ve köyden göçen insanların olması da muhtemeldir. Bunu ancak Yolaçan köyü sakinleri bilebilirler.
Yaş meselesine gelince:
Askerlik ve vergi mükellefi olması açısından bakılınca, kadınlar ve çok yaşlılar tahrire girmezlerdi. Parantez içine aldığım (m) İşareti asker olabilir işaretidir.
Yine yaşların tespiti kişinin beyanına bağlı olduğu için o devirde, güne gün olarak yaş belirlemek mümkün değildir. Bilindiği gibi elli sene öncesinde insanların yaşını anası babası dahi tam olarak bilmezdi. “Orak ayında doğdu” veya “babası askerdeyken doğdu” gibi kalıplaşmış cümleler kurulduğu olurdu. Bazan da askere geç gitsin diye çocuğun yaşı küçük tutulurdu.
Enver Seyhan
Mayıs 2024
