Yenidere köyüne dair olmak üzere 1831 yılına ait kayıtları 2275 numaralı defterden okudum. O senelerde küçük bir yerleşim yeri. Beş veya altı hanelik bir köy. Karşısındaki “Ilıca” köyünü 1831 yılı kayıtlarında mezra’a olarak kayıt etmişler.
Sene: 1831
Defter numarası: 2275
Sayfa numarası: 213
Sülaleler:
01-
Hacımehmetoğulları: -Mehmet oğlu İsa. Yaş: 40 (1248 kaydı var. Niteliği ve ilişiği konusunda bir neticeye varamadım.) Üç oğlu ve bir torunu kayıtlı. Oğulları:
-Büyük oğlu Mehmet. Yaş: 20 (m)
(Sabi oğlu Abdülkadir 3 aylık.)
-Sabi oğulları Ali 10 ve Veli 5 yaşındalar.
(Bu hanenin kayıtlarına 1839 yılında rastlamadım. Tabii olarak o yıllarda çok fazla olmasa da göçler de oluyordu. Önceki bir yazımda belirttiğim gibi, bazan ismi ve sülale adı kayıtlı hane sahibi bir sonraki kayıtta yer almıyor. Bu durumu, hane sahibinin sayım esnasında köyde bulunmadığına veya köyden göç etmiş olduğuna bağlıyorum. Tahminden öte bir şey değil ama böyle.)
02-
Hacıhüseyinoğulları:
(Çakırhasanoğulları)
-Çakır Hasan. Yaş: 50
Üç oğlu kayıtlı.
-Büyük oğlu Mehmet. Yaş: 22 (m)
Sabi oğulları:
-Hasan 13 ve İbrahim bir yaşındalar.
(2275 numaralı defterde Mehmet 22 yaşında fakat 1839 yılında 35 yaşında olarak kaydetmişler. Mustafa, Musa ve Hüseyin adında çocukları var. Hasan 20 yaşında ve İbrahim 14 yaşında. Atalarının adlarını kuşaklar boyunca tekrar ettiklerine inanıyorum.)
03-
Portulhasanlar:
(Belki Portullar / Portuloğulları)
-Portul Hasan oğlu Çoban Ömer. Yaş: 38
-Sabi kardeşi Osman 5 yaşında.
(1839 kaydında 15 yaşında olarak kaydı var. Ayrıca Ahmet 24 yaşında ve Hasan 18 yaşında;
olmak üzere iki kardeşinin de kayıtta Piyâdegân olarak adları geçiyor.)
04-
Hacıhüseyinoğulları:
-Ali oğlu Musa. Yaş: 35
-Sabi oğulları Ali 5 ve Mustafa 2 yaşındalar.
(1831 yılındaki sayımda 35 yaşında olan Ali oğlu Musa’nın 1839 yılında Köy Muhtarı kaydı bulunuyor.)
05-
Hüseyinoğulları:
-Hüseyin oğlu Karaca Salih. Yaş: 60
-Sabi oğlu Halil 10 yaşında.
-Büyük oğlu Mehmet 16 yaşında. (m)
06-
Memükoğulları:
-Mehmet oğlu Kara Ahmet. Yaş: 45
-Sabi oğulları Abidin 5 ve Mehmet 2 yaşında.
-Büyük oğlu Süleyman 23 yaşında.
(Takip ettim; ihtimal ki Kara Ahmet adlı şahıs, aynı zamanda “kethüda”dır.)
07-
Kel Hüseyinoğulları:
-Kel Hüseyin oğlu Ali. Yaş: 24 (m)
-Kardeşi Kel Hüseyin oğlu Hüseyin. Yaş: 18 (m)
1839 yılı nüfus sayımında defter başlığı şu şekilde:
“Divani tarafı Sivaslı Hacı Veli süvarisi Süleyman Ağa ve Dağlıoğlu tekaidün Hasan Ağa ve Bektaşoğlu tekaidün Halil Ağa ve sair müştereklerden ber-vech-i tımarı mutasarrıfı oldukları…
Malikânesi Seyyid Nureddin vakfından olup…
ve evladiyet-i meşrud olduğu”
Rum Eyaleti merkezi Sivas şehri olup bu eyalette yaşayan köylüler, ilk fetihten ve eyalet kurulduktan beri iki baştan vergi vermektedirler.
Verginin birinci türü Divani vergi olup devlet görevlileri toplamaktadır. İkinci vergi türü ise, Malikâne vergi düzenidir. Bu ise, bölge malikine yani sahibine ödenmektedir.
Düşünün!
Ağustos sıcağı basmış. Harmanda akşama kadar dövende geçen günün ardından sabahtan, sabah rüzgârıyla birlikte çoluk çocuk tınaz ve çeç işini bitirdiniz.
Canınız burnunuzda.
Siz kendi iradenizle öşür ayırıp vermiyorsunuz.
Başka vergiler de var.
Eliniz kolunuz bağlı bekliyorsunuz.
Ve birden Divani süvarisi başınızda bitiyor; diğer yanda da malikâne görevlileri!
Enver Seyhan
22.07.2025