Umut Pelitli – Ahmet Günaydın
İnsanlık tarihinde ulaşım, özellikle suların iki yakasının birleştirilmesi önemli bir yer tutmaktadır. Yıllarca doğal afetlere maruz kalan bölgemiz 21. asrın başında büyük bir sel felaketi ile karşılaşmıştı. 26 Mayıs 2000 günü meydana gelen sel felaketinde; elektrik ve haberleşme sistemi felç olmuş, Sepetli ve Türkmendamı köprüleri tamamen yıkılmış ve Yeşiltyurt, Alçakbel, Korubaşı köy yolları kullanılmaz hale gelmişti.
Öncesinde de İlçemiz ve bağlı köyleri 1940, 1952 ve 1954’de meydana gelen afetlerde büyük zarar görmüş. 1 Nisan 1940’da meydana gelen afeti, İsmet Üzen, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisinde aşağı şekilde kaleme almıştır:
“Yeşilırmak ve Kelkit’in birleştiği noktanın iki km. güney batısında bulunan Erbaa’ya bağlı 20 hanelik Kızılçubuk köyü tamamen su altındadır. Bu köy daha önce boşaltıldığı için insan ve hayvan kaybı yoktur. Eşya ve yiyeceklerinin kurtarılmasına çalışılmaktadır. Köylüye yardım ve gereken önlemleri almak üzere Kaymakam bölgeye gönderilmiştir. Bu köyden başka Mülkbükü, Andıran, Çılkıdır, Millibükü, Büyük ve Küçük Yemişhan köyleri de sel basması tehlikesi altında bulunduğu için boşalttırılmıştır. Bu köylerin halkı çadır ve çevre köylerde barındırılmaktadır. Tüm çabalara rağmen Karayaka, Destek ve Senusa köyleri ile telefon haberleşmesi henüz sağlanamamıştır. Ulaşım Millibükü ile Kalekale köyleri arasında işleyen kayıkla sağlanmaya çalışılmaktadır.
Erbaa kazasının en önemli gelir kaynağını oluşturan tütünün bu mevsimde acilen Samsun’a sevk edilmesi gerekmektedir. Bu konuda erteleme veya zorlukla karşılaşılması tütün piyasasını ve sonuçta tütün tarımını büyük bir zarara sokacağı için 12 m. uzunluğunda ve 6 m. genişliğinde bir kayığın Yemişhan’da inşasına başlanmıştır. Yemişhan köprüsünün yıkılan kısmının ve diğer kısımlarının tamiri için 10.000 liralık bir ödeneğe ihtiyaç vardır.”
1952 yılında tehdit altında olan Yemişhan ahşap köprüsünün 150 metre doğusuna betonarme köprü yapımı için ihale açılmıştır. Aynı yıl yaşanan sel felaketi sonucu yıkılan ahşap köprü onarılarak 27 Haziran 1952’de tekrar faaliyete geçirilmiştir. 1954 yılında meydana gelen bir diğer sel felaketinde Mülkbükü, Çalkıdır ve o yıllarda ilçemize bağlı olan Çalkara büyük zarar görmüştü. İlçemizde de büyük yıkım yaşanan bu sel sonucu ahşap Yemişhan köprüsü yıkılmıştır. 1958 yılında inşaatına başlanan ve 1960 yılında betonarme olarak yapılan (64 yıldır kullanmakta olduğumuz) o zamanki adıyla ilçemiz Yemişhanı köprümüze kavuşmuştur. (Demek ki o dönemin müteahhitler hile yapmayı bilmiyordu)
HİLESİZ ve SAĞLAM YAPILAN 1 KİLOMETRE 400 METRELİK KALE DUVARI GİBİ SET
Yaşı Ellinin üzerinde olanların hatıralarında yer alan o zamanlar vahşice akan, ilkbahar geldiğinde (Nisan-Mayıs aylarında havada uçan kuşu kapan) ırmak taşkınından korunmak için 1953 yılında set inşaatına başlanmıştı. Yemişen mezarlığından başlayan ve 1 kilometre 650 metre uzunluğundaki Taşova Seddi eski Boğa tamı mevkiindeki Nihat Yıldırım parkına kadar devam ediyordu. Her ne kadar şimdilerde toprak, taş-tokaç gibi unsurlarla yüksekliği yer yer bir – bir buçuk metre görünse de, yaklaşık 2 metre yüksekliğinde, 70 santim genişliğindeki tahkimat duvarı adeta kale surlarını andırıyordu. Dönemin gençleri setin üzerinde bisikletle gezerek arkadaşlarına hava atıyorlardı. O kadar sağlam yapılmıştı ki, yıllara meydan okudu. 1954’de faaliyete geçen Setin bir bölümü yakın zamana kadar sağlamdı. Bakımsızlık ve yıllarca hor kullanılan setin büyük bir bölümü artık yok.
ÖNEMLİ BİR UYARI!..
1951 yılında inşaa edilen ve 7 Nisan 2012’de 61 yıl sonra meydana gelen sel felaketinde yıkılan ve can kaybına sebep olan üstelik BAZI CESETLERE HALA ULAŞILAMAYAN Zonguldak – Çaycuma köprüsünün yıkıldığı felaket göz önüne alındığında, 64 yılı geride bırakan Taşova (Adnan Menderes) köprümüzün kontrolünün yapılarak gerekirse onarıma alınmasını yetkililerin dikkatine sunuyoruz.