Aç Kapıyı Ben Geldim
Taşova köylerinde veya birkaç köyünde ismine tam olarak vakıf olamadığım “Çağla çığırma” veya “Amin çığırma” adıyla bir gelenek var: Gelenek, bildiğim kadarıyla Yeşilyurt, Sepetli, Yayladibi, Karsavul ve Alpaslan köylerinde bugün de devam ediyor. Gerçi Alpaslan köyünde adetin adını “Sepet sallama” koymuşlar. Biraz farklı da ondan…
Adet, Bafra’da ise “Sele – sepet” geleneği adıyla tanımlanıyor ve aşağı yukarı tertip düzen olarak oldukça benzeşiyor. Bir de dolaşırken çığırmak için mani yakmışlar:
“Sele sepet top kandil
Aç kapıyı ben geldim
Ayda yılda bir kere
Kapınıza ben geldim”
Gelenek hakkında bir sürü şey gelip aklıma takılınca internet meydanına indim, biraz karıştırdım. Umduğumu bulamadım. Demek ki her yerde böyle bir gelenek bulunmuyor.
Eski adı Halamaz olan Yayladibi köyünde bu geleneğin adına “Hakı Ramazan” diyorlar. Çocuklar 14’ncü Ramazan akşamı iftardan sonra toplaşarak Hakı Ramazan manisi eşliğinde köyde her kapıya uğruyorlar. Zuday’da Ramazan ayının 14’üncü akşamında çocuklar sokağa çıkıyorlar ve hane hane dolaşıyorlar. Duruma göre yanlarında göz- kulak olmak üzere büyükleri bulunabiliyor. Kapısına vardıkları her hane çocukların sevincine ortak oluyor, ikramda bulunuyor, harçlık veriyor. Yumurta, şeker, un, yağ, meyve ve öteberi toplayan çocuklar, gönüllü bir ailenin evine misafir oluyorlar. Topladıkları malzemelerden börek, çörek, bazlama, kek cinsinden yiyecekler yapılıyor, çay demleniyor ve sofrada güzel gece, eğlenceye şenliğe dönüşüyor.
Genellikle usul aynı fakat manilerde bazı küçük farklar var. Yayladibi’nde “Hakı Ramazan” manisi şöyle:
“Hakı Ramazan el mübarek
Hakı Ramazan hoş mübarek
Çığıra çağıra geldik kapına
Çığırdık devletine
Devlette var bir pınar
Ne akar ne diner
Ondan içen huriler
Allah Allah dediler
Yağ verenin oğlu olsun
Un verenin kızı olsun!”
Bu demece Oba köyünde biraz değişik sözlerle ifade ediliyor:
“Hey kayısı kayısı
Dibine düşen eyisi
Bal olmazsa yağ olsun
Gadingeler sağ olsun
Yağ verenin oğlu olsun
Un verenin kızı olsun!”
Amasya’da ise Mutasarrıf Ziya Paşa’dan beri Ramazan ayına has Bando geleneği devam ediyor. Vaktinde İftar ve Sahur vakitlerinin halka duyurulması amacıyla önemli bir görevi ifa eden bando takımı bugün de aynı şekilde geleneği sürdürüyor. Belediye bando takımı halkın katılımıyla muhtelif günlerde konserler düzenliyor. Nümayiş ve temaşa yürekleri sarıyor, sokakları kaplıyor…
“Urfa’ya paşa geldi
Halka temaşa geldi”
Gelenek ve görenekler üstüne yazdığım bir makale içinde yer alan bu kısmı oradan alarak yeniden gözden geçirdim. Makalenin özünden şaşmadan üzerinde düzenleme yapmak ve tümüyle başlığını dahi değiştirerek yenilemek istiyordum fakat muvaffak olamadım. Bu kadarla yetinmek düştü…
Enver Seyhan
Şubat 2021
Düzenleme: Mart 2024
Yorum Ekle
