Kur’anda adl kökünden 28 kelime yer alır. Hiç bir yerde Allah’a isnat edilmez. Çünkü Allah adaleti insana, rahmeti kendine farz kılar. Her Cuma namazının ardından okunan Nahl suresindeki ayette ‘şüphesiz ki Allah adaleti, iyiliği ve yakınlara vermeyi emreder’ buyrulur. Eğer Allah dünyada ve ahirette bize adaletiyle muamele ederse yandık demektir. Şöyle bir olay anlatılır; zamanın birinde bir adam varmış. Bir adada tek başına uzun yıllar yaşamış. Adada başka insan olmadığı için kul hakkına girmemiş ve çok az günah işleyip hayatı hep ibadetle geçmiş. Sonunda ölmüş. Görevli melekler gelip sormuşlar. Demişler ki Allah’ın rahmetiyle mi yoksa ibadetlerinle mi yargılanmak istersin sorusuna bir anlık hata ile adam kendi kendine ben yıllarca ibadet ettim ve de çok az günah ettim. İbadetlerim beni cennete götürebilir diye düşünüp ibadetlerimle yargılanmak istiyorum deyince Allah onu adaletiyle ibadetleriyle yargılamış ve sonuçta o adamın yaptığı tüm ibadetler ALLAH’ın kendisine vermiş olduğu bir gözün bile şükrünü ödeyememiş. Bu durumu gören o zat yaptığına pişman olup tevbe edip ya rabbi hata ettim ben senin adaletinle değil rahmetinle yargılanmak istiyorum deyip sonuçta Allah’ın rahmeti sayesinde cennete gidebilmiş.
Rahman isminin yanına en çok yakışan isim şüphesiz rahim ismidir. İkisi de aynı köktendir. Rahman ismi Allah’ın zatındaki rahmeti rahim ise Allah’ın fiilindeki rahmeti ifade eder. İlahi rahmet bu iki sayesinde arştan arza nüzul eder. Fatiha suresi her şeyiyle rahmet olan Kur’an’ın giriş kapısıdır. Fatiha’da ve besmelede rahman ismi Allah isminin sıfatı olarak kullanılır. Neml suresinin 30. ayetinde Süleyman peygamberin ağzından Belkıs’a yazılan mektupta da rahman ismi Allah isminin sıfatı olarak kullanılır. Kur’an’da Allah’ın isimlerinden biriyle başlayan tek sure vardır. O da rahman suresidir. Meryem suresinde Allah ismi sadece iki kez geçerken rahman ismi 16 kez geçer.
Vahiylerin tümü rahman olan ALLAH’IN rahmaniyetinin bir tecellisidir. Zira vahiy hidayettir, hidayet ise ilahi rehberliktir. Vahiyle beraber vahyi alan peygamberler de birer rahmettir. En büyük ve en son olanı ise Hz Muhammed’dir. Zira Kur’an’da ‘vemaerselnake illa rahmetenlilalemin’ ayeti bunun göstergesidir.
HASAN APAYDIN
