Ahmet Günaydın
Daha Suluova diye bir ilçe yokken 1954 yılında Suluova’da üretime başlayan ve 15 Eylül 2023 Cuma günü 70. dönem pancar alım kampanyasının açılışında idim.
Son derece güzel bir havada birlik ve beraberlik havası içerisinde başlayan tören, beni otuz yıl öncelere götürdü.
1992-1993 Eğitim ve öğretim döneminde 10 bin 765 olan öğrenci sayımız otuz bir yıl sonra nasıl üç bin altı yüzlere düştü. 1999 yılında 19.000 dekar alanda ekilen ve 81.680 ton üretimi yapılan şeker pancarı, 2016 yılında 333 dekar alana kadar ve 1700 ton üretime kadar düşmüştü. Daha önce yaklaşık 40 köyümüzde üretilen pancar, 2016 itibarı ile 14 köyümüze kadar nasıl düşmüştü. Bunda pancarda uygulanan kotanın etkisi büyük olsa da, en büyük etken: sanayi kentlerine genç nüfus göçünün hız kazanmasıydı. Köyden kente doğurgan nüfusun göç etmesi önce köy okullarının kapanmasına ve başta pancar olmak üzere diğer ürünlerin daha az ekilmesine neden oldu.
Son yedi yıldır kısmi olarak artış gösteren şeker pancarı 26 köyde yapılıyor ve 2064 dekar alandan 10 bin ton pancar rekoltesi bekleniyor.
Her yıl kademeli olarak azalan pancar üretiminin bu denli düşüşünde: köyden şehire göçün hızlanması, son yıllarda artan meyve bahçeleri, sulamada ırmak suyumuzun kirlenmesi ile göç ve beraberindeki insan gücünün azalması gibi sebeplere bağlanılabilir. Oysa bir dekar ekili pancar alanı aynı ölçüdeki orman alanından 3 kat fazla oksijen sağlamaktadır. Yine son yıllarda yaygınlaşan ve tehlike saçan yapay tatlandırıcılara göre şeker pancarından üretilen şeker sağlıklı ve organik bir üründür.
Önceleri şeker fabrikaları Ağustos ayı sonlarında açılır alımlar Mart ayına kadar sürerdi. Yani fabrikalar 6-7 ay çalışırdı. Şimdilerde şeker pancarı ekimi azaldığı için fabrikalar Kasım ayında açılıp, ocak sonuna kadar çalışmaktadır. Taşova’da bu yıl Çılkıdır kantarı açılmayacak olup, 1 Kasım 2023’den itibaren pancar alımı Dörtyol kantarından yapılacak.
Suluova Şeker fabrikasında bu kampanya döneminde 5 ilde, 16 ilçede, 10 bölgede 335 köyde, 7 bin 500 çiftçi ile sözleşme yapılmış olup, toplamda 825 bin ton pancar tesellüm edilmesi planlandı ve 92 bin ton kristal şeker, 33 bin ton melas, 206 bin ton küspe üretimi hedefleniyor.
Şimdi gelelim makalemizin başlığına: Bir çok köyümüzde şive farkıyla söylenen ”ELE OLMASAYDI BELE OLMAZDI” yani ”Öyle olmasaydı, böyle olmazdı” İstihdam sağlanarak eğer köylerden İstanbul başta olmak üzere büyük şehirlere göç olmasaydı, hem köy okullarımız kapanmayacak, hem de pancar ve yöremizde yetiştirilen ürünlerimiz azalmayacaktı.
