Ahmet Günaydın
Taşova Yerel Eylem Gurubu Derneğinin Yıllık Uygulama Planı 2. Dönem çalışmaları kapsamında düzenlenen Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa gezisinin Nemrut dağı ziyareti sonrası sırada Diyarbakır vardı.
Konaklayacağımız misafirhanede bir süre dinlendikten sonra Diyarbakır gezimiz başladı. Diyarbakır’da ziyaret edilecek, görülecek o kadar yerler var ki bir değil on gün bile yetmez. Hristiyanlık dönemine ait gezilecek yerler de bir hayli fazla.
Bu gezide bize mihmandarlık yapacak olan Diyarbakır-Çınar ilçesi Yerel Eylem Gurubu Derneğinin Müdürü Mustafa Yalçınkaya ile ziyaretlerimiz başlıyor. Önce Diyarbakır Müzesini geziyoruz. Amasya Müzesi ile kıyasladığımız zaman daha büyük bir yerleşkeye konuşlanmış. Son derece kıymetli eserlere sahip. Meryem Ana Kilisesi 3’üncü yüzyıldan kalmadır. Zamanla birçok onarım görmüş olup, Bizans Devri‘nden kalma mihrabı, Roma biçimi kapısı ilginçtir. Kilisede bazı azizlerin türbesi bulunmaktadır. Diyarbakır’ın en güzel Süryani Kadim Yakubi Mezhebi kilisesidir. Sonrasında Hazreti Süleyman ve Diyarbakır’ın fethi esnasında şehid düşmüş 27 sahabenin medfun bulunduğu müzeyi gezdik.
Sonrasında Dicle nehri üzerindeki On gözlü köprüyü geziyoruz. Mervaniler döneminde 1065 yılında yaptırılmış olup, 172 metre uzunluğundadır. Birçok medeniyetlerin ve küçük-büyük devletlerin hüküm sürdüğü bu kadim topraklarda geçmişe dair herşeyi görmek mümkün. Kervansaray’ı geziyoruz. Burada görülmesi gereken tarihi bir eser. Devamla Şeyh Matar Camii ve 4 ayaklı minareyi geziyoruz. Diyarbakır’a gelip de meşhur Ciğer Kebabını yemeden gitmek olmaz. Yemek molasından sonra ver elini Ulucamii M.S. 639 yılında Diyarbakır’a hakim olan müslümanlar tarafından şehrin merkezindeki en büyük mabedin (Martoma Kilisesi) camiye çevrilmesiyle oluşturuldu. Sonrasında 1091 yılında Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah’ın emriyle büyük bir tadilat gördüğünü, değişik dönemlerde birçok kez onarım ve eklentilerle bugünkü şeklini aldığını kitabelerinden öğrenmekteyiz. 1115 yılında geçirdiği yangın ve deprem sonucu içerisindeki kemerler, sütunlar ve bezemeli taşlar hepsi yıkılmıştır.
Diyarbakır’ın Bağlar, Sur, Kayapınar ve Yenişehir merkez ilçeleri ile birlikte toplam 17 ilçesi var. Bunlardan biri de Yerel Eylem Gurubu Derneği bulunan Çınar ilçesi. İlçe Diyarbakır’a 35 kilometre uzaklıkta. Toplam 76 bin nüfusun 15 bini merkezde yaşıyor. Mihmandarımız Mustafa Yalçınkaya’nın müdürlüğünü yaptığı Çınar Yerel Eylem Gurubu Derneğini ziyaret ediyoruz. Derneğin Başkanı ve aynı zamanda Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bey bizleri karşılıyor. Yöresel peynir ve Diyarbakır kadayıfının tadına bakıyoruz.
Mardin ve Şanlıurfa gezi notlarıyla devam edeceğiz.
