Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) 2019 Yılı Mali Destek Programına ilimizden başvurarak kabul edilen 21 projenin arasında olan Mülkbükü köyü Çeltik Kurutma makinesi ile ilgili sözleşme imza töreni; Vali Dr. Osman Varol ile Taşova İlçe Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Okur tarafından 12 Aralık 2019 günü gerçekleştirilmişti.
(OKA) 2019 Yılı Kırsal Kalkınma ve Tarımda Dönüşüm Mali Destek Programı kapsamında İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünce hazırlanan ‘Çeltik Kurutma Makinesi Alımı’’ projesi hibe almaya hak kazanmış olup, işin ihalesi 10 Mart 2020 Salı günü saat 14.00’de yapılacak.
Bu bağlamda 19 Şubat 2020 Çarşamba günü saat 15.00’de Mülkbükü köyünde bir toplantı yapıldı. İlçe Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Okur ve teknik personeli Proje Tanıtım ve Bilgilendirme Toplantısı ile projenin ayrıntılarını köy halkına anlattılar.
Çeltik Kurutma Makinası Alımı Projesi
Amasya İlinde tek çeltik üretimi yapılan yer Mülkbükü Köyümüzdür. Önceki yıllarda
4-5 köyde üretimi yapılan, ancak ürün zayiatlarının ve maliyetlerin yüksek olması, üretimin
beden iş gücüne dayanması, aşırı göç verilmesi gibi nedenlerden dolayı çoğu çiftçimiz bu işi
terk etmiş ve sadece Mülkbükü köyümüzde bu faaliyet devam etmiştir.
Biçerdöverle yapılan çeltik hasadı sonucu elde edilen ürünün rutubeti oldukça
yüksektir. Mevsim koşullarına göre nem oranı %22’lerin üzerindedir. Ürünün uygun şekilde
depolanabilmesi için nem oranı %14'de düşürülmelidir. Bölgemizde çeltik hasatına 9. Ayın
(Eylül) ortalarında başlanmaktadır. Kurutma işi genelde yerde güneş altında toprak zemin
üzerinde yaklaşık 4-5 günde, aralıklarla kürek veya tırmıkla karıştırılmak suretiyle
sağlanmaktadır. Bu süreç içerisinde hava şartlarının kötüleşmesi durumunda kurutma süresi
oldukça uzamaktadır. Yerde kurutma üründe bozulmalara, ürün kayıplarına ve düşük fiyat
yapmasına sebep olmaktadır. İmkânı olan kimi çiftçilerde kurutma için il dışına çeltik
ekiminin ve mekanik kurutmanın yoğun olduğu yerlere ürünlerini götürmek suretiyle kurutma
yapmaktadırlar. Bu da ek maliyetler getirmektedir.
Hali hazırda 2019 üretim sezonunda çeltik ekimi yapan kayıtlı çiftçi sayısı 52 olup
toplam 1.272,00 dekar alanda üretim yapılmaktadır. Münavebeden dolayı üretim sezonuna
göre çiftçi sayısı ve üretim alanları yıllara göre değişiklik göstermektedir. Bölgede ortalama
dekardan 800-900 kg civarında çeltik verimi alınmaktadır. 2019 üretim sezonunda 1.100
tonun üzerinde üretim hedeflenmektedir. Yapılan araştırmalarda elde kurutma ile çeltikte
randıman %52’leri geçmemektedir. Randıman; Değirmenleme işlemi tamamlanmış 100 gram
çeltikten elde edilen toplam pirinç miktarıdır. Ancak mekanik kurutma ile randıman oranı
%60’ı bulmaktadır. 2019 çeltik fiyatlarına göre %52 randımanlı çeltik kg fiyatı 2,80 TL’yi
geçemezken % 60 randımanlı çeltik fiyatları 3,00 TL’nin altına düşmemiştir. Bölgemizdeki
üretim miktarı göz önüne alındığında projenin rantabl olduğu görülmektedir. Kg başına
tahmin edilen 0,20 TL’lik değer artışı görülmektedir. Değer artışının yanında, kurutma
süresinin azalması, ürünün doğal hava şartlarından korunması, hızlı depolanması, bedensel iş
gücünün azalması, üründe hijyenin sağlanması, kimi yabancı ot tohumlarından arındırılması
gibi birçok getirisi vardır.
Bununla beraber mekanik kurutma ile çiftçilerin ekonomik olarak getiri sağlamaları;
özellikle mısır ve diğer ürünlerini de mekanik kurutma ile kurutma ve depolama eğilimlerini
artıracağı tahmin edilmektedir. Yine çeltik kurutma makinesi alımı ilçemiz için örnek teşkil
edecek ve yeni yatırımlara öncülük edecektir.
Tüm bunlardan özetle Çeltik Kurutma Makinası Alımı Projesi karlı olup Makine alımı
ihtiyaçtır.
Ertuğrul DOĞAN
Ziraat Mühendisi
