Ahmet GÜNAYDIN
İlçemiz Yeşimenbükü adı altında bir köyken 60 hanede 350 nüfus yaşıyordu. İnsanlar tüketimini mahalle arasındaki köy tipi fırınlardan karşılıyorlardı. 15 Haziran 1946 Pazartesi günkü kayıtlara göre 195 hanede 65 dükkan 3 lokanta 1 fırın 2 kahve 4 tütün deposuna sahipti. 452 seçmenin oy kullandığı ilçe merkezinde yaklaşık 1100 kişi yaşıyordu.
14 Haziran 1949 tarihli verilere göre ise 355 hanede 1800 nüfus yaşarken, 112 dükkan, 3 lokanta ile birlikte fırın sayımız ikiye yükseliyordu. Yine o dönemde 2 içkili lokanta ve 4 tütün deposu bulunuyordu.
1960’lı yıllara geldiğimizde ilçemizde fırıncı Ali Usta (Ali Baykal) Çağpar caddesi, Rize-Çimil köyünden Mustafa İhtiyar Çağpar caddesi, Of-Taşhapazarı köyünden Mahmut usta (Mahmut Günaydın) Kadir Torun caddesi ile birlikte fırın sayısı üçe yükseliyordu. 1965 sayım sonuçlarına göre Taşova merkez nüfusu: 4021, ilçe geneli: 50 bin 298.
1970 yılında ekmek dünyasında yeni bir çığır açılıyor ve ekmek fabrikaları kurulmaya başlanıyor. 1970 sayım sonuçlarına göre Taşova merkez nüfusu: 4495, ilçe geneli: 55 bin 281. Taşova’da ilk ekmek fabrikası o yıllarda ilçemize bağlı olan 1990’da Samsun-Ladik ilçesine plestibit ile bağlanan Büyükalan köyünden aslen Rizeli Nazmi Yılmaz tarafından 1972 yılında kuruluyor. 1979 yılında Adana’ya taşınan Yılmaz, 1994-1999 yılları arasında Adana-Yakapınar (Misis) beldesinde bir dönem belediye başkanlığı yaptı. 1972 yılında yine aslen Rizeli merhum Çakmak Tüylüoğlu, Cumhuriyet caddesinde (eski Oteller caddesi) ekmek fabrikası kuruyor, 8 yıl sonra Eskişehir’e taşınıyor. Aynı yıllarda Yolaçanlı Davut Şenel eski buğday pazarında fırın çalıştırdı. 1974 yılında Dereli köyünden merhum Mahmut (Hacı) Erdağ ile Korubaşı (Serniç) köyünden Zikri Işık, Çağpar caddesinde fırın açmış, 1975’de kapanmıştı.
BİR FIRIN GÜNDE 12 BİN EKMEK SATIYORDU!
1975’lerde aslen Hacıbey köyünden Hikmet ve Ali Rıza Konyar kardeşler Tekel sokakta Örnek Ekmek Fabrikası adı altında bir ekmek fabrikası kuruluyor ve fırın sayısı beşe yükseliyor. Samsun, Çorum ve Amasya’da olmayan üç gözlü, her gözü 300 hamur alan ve brulörle çalışan borulu sistem. Meşhur tava ekmeği ile tanışıyor ilçemiz halkı. Çift vardiya ile SSK’lı 18 işçinin çalıştığı fabrikada günlük 12 bin ekmek satılırken, Perşembe günü bu sayı 21 bine çıkıyordu. Genel nüfusumuzun zirveye çıktığı 1970 sayım sonuçlarına göre Taşova merkez nüfusu: 6 bin 516, ilçe geneli: 58 bin dokuzyüz altmış. Şu an yedi fırının bulunduğu ilçemizde imal edilen toplam ekmek sayısı ise yaklaşık olarak 19 bin civarında.
1980’li yıllarda Alpaslan köyünden Seyfettin Kadıoğulları, Güvendik köyünden Mümin ve (merhum) Engin Kara kardeşler fırıncılığın zirvesindeler. Engin Kara’ya ait bu fırın İbrahim Eren tarafından çalıştırılıyor. Cumhuriyet caddesinde, Enver, Azim, Kemal ve Cemal Düzgün kardeşler fırın açarken, Ziraat Mühendisi Seyit Özgen Tekel sokaktaki fırını devir aldı ise de daha sonra devretti. Fırını devralan Özbaraklı köyünden Ayhan Cengiz bir süre sonra devretti. Halen bu fırın Sefa Kardeşler tarafından işletiliyor. 1985 sayım sonuçlarına göre Taşova merkez nüfusu: 7 bin 689, ilçe geneli: 57 bin 128.
1990’lı yıllarda Aytaç (Hamam sokak) caddesine ilk kez fırın açılıyor. Halen Mecit Bulakbaşı ve Tuncay Öztürk tarafından Birlik Ekmek Fırını olarak devam eden fırında; dönemsel olarak Gemibükü köyünden: Saim Çobanoğlu, merhum Azmi Kaşık ve Mustafa Koçak, Belevi köyünden: Erol, Ali ve Dursun Bulut işlettiler. 2006 yılında Korubaşı köyünden Necip Öztürk aynı adreste 7 yıl fırın çalıştırdıktan sonra kapattı. Yine Aytaç caddesinde bir başka adreste Mülkbükü köyünden Abdulkadir Önder’in, Düzgün kardeşlerle birlikte 1991’de açtığı fırın, 1996’da kapandı. Aynı mekanda Ladik ilçesinden Sait ve oğlu Muammer Yıldız fırın işlettiler. Atatürk bulvarında ise Güvendik köyünden Şemsettin Özkan, 1990-2002 yılları arası fırıncılığın yanısıra lokantacılık da yaptı. 1990 sayım sonuçlarına göre Taşova merkez nüfusu: 10 bin 197, ilçe geneli: 54 bin 767.
2000’li yıllara doğru çarşı merkezi dışında iki fırın açılıyordu. Taşova’nın gerileme dönemine girdiği (Tekel İşletme kapanınca anlaşıldı), fırıncılar mahallelere açılmaya başladı. Üzeyir Öztürk’ün Yeni Mahalle Amasya karayolu kenarında açtığı fırın bir süre sonra kapanmıştı. Öztürk, halen Atatürk bulvarında Çarşı Fırınını işletiyor. İlçemizin en eski fırıncı esnaflarından Mümin Kara ise bir süre Tepe mahallesine fırın açmış ise de bir süre sonra bu fırın da kapandı.
2010’lu yıllara geldiğimizde yedi fırının bulunduğu ilçemizde fırıncılık sektörü Korubaşı (Serniç) köylülerinin eline geçmişti. Kızgüldüren köyünden Şenol Şahin Ziraat Odası yanındaki fırını devralırken, fırıncılık hayatı fazla sürmüyordu. Halen bu fırın Abdurrahman Tural ve Zeki Doğan tarafından işletiliyor. Üzeyir Öztürk tarafından Terminal karşısında yeni açılan Düzgün Ekmek Fırını şu an Kemal Düzgün tarafından işletiliyor. İlçemizin en işlek caddesi haline gelen Pazarcılar caddesindeki Halaoğlu Fırın olarak hizmet veriyor.
Bu vesile ile ekmek emekçileri: başta amcamız Mahmut Günaydın, Ali Baykal, Mustafa İhtiyar, Çakmak Tüylüoğlu,Tahsin Çakıroğlu, Engin Kara olmak üzere ahirete irtihal edenlere Cenab-ı Allah’tan rahmet, bu işle iştigal edenlere sağlıklı uzun ömürler dileriz.
