İlçemiz Tokat ilinden ayrılıp Amasya’ya bağlanma hazırlıkları çerçevesinde Tokat İl Genel Meclisinin 28.01.1952 tarihli kararıyla Taşova ilçe sınırının Yolaçan Köyü olarak belirlenmesi nedeniyle Tonu (Akkoç) ve Karaağaç köyleri Erbaa’ya tekrar bağlanmıştır.
İlçemize bağlı Şahinler (Kuşuf) köyüne 2 kilometre uzaklıktadır. İki köy arasındaki bir dere hem ilçe, hem de il sınırını tayin etmektedir. Taşova’ya 15 kilometre uzaklıktaki Karaağaç, Taşova’nın 35 köyünden Taşova’ya daha yakındır. Araştırmacı Umut Pelitli
Enver Seyhan – Araştırmacı Yazar
KARAAĞAÇ KÖYÜ
Erbaa Sene: M.1831 Osmanlı Nüfus Defteri: NFS.d.02275
Aile Adları:
Burada adı, lakabı veya namı geçen boylar ve aileler, ihtimal ki tahrir tarihinde bu isimlerle tanınıp biliniyorlar. Kimileri ise kabile namıyla anılıyor. Türk milleti bozkırda veya yerleşim yerinde, oymak, cemaat, aşiret ve kabile şeklinde bir silsile içinde yer alır. Birbirleriyle temas kurmada kabile namı veya adı önemlidir.
Yıllar önce bir sünnet düğününe katıldım. Sahneye çocukları çağırıyorlar, konuşuyorlar. Çocuklardan biri soyadını söyleyince, sunucu soyadının anlamını sordu. Çocuk döndü, etrafa ve ailesine baktı. Sahneye babası çıktı. Dedi ki:
“Bizim kabile adımız budur. Fakat soyadı verilirken kabile adımızı, o günkü şartlarda, “oğlu” ekiyle birlikte alamayınca, büyüklerimiz “kıymetli taş” anlamında bu soyadını almışlar. İlerleyen zamanda, imkan bulmuşlar ancak değiştirmemişler. Böyle gidiyor.”
Buna mukabil, “oğlu” eki olmadan kabile adını alanlar olmuştur. Köylerde birbirinin aynısı olan soyadlarının kabile üyelerince bilinçli alındığını düşünüyorum. Mesela “Serdar, Alay veya Albay” gibi. Demek ki geçmişte kabilede asker kişiler bulunuyor. Arzu edenler, başka özellikleri üzerinden soyadı kabul etmişler.
On Dokuzuncu Yüzyılda, göçler nedeniyle köylere yerleştirme yapılırken, oymak veya sülale boyu, aynı köye yerleşimin olumsuz tarafları görüldüğü için kardeşler ayrı ayrı köylerde iskan edilmişler. Birbirlerinden biraz uzak veya yakın yaşamışlar. Soyadı alırken sülale adını koymayı düşünmüşler. Kimisi geldiği köyün adını, kimisi dedesinin lakabını veya kimisi kabilenin adını soyadı olarak almışlar. İncelendiğinde bu türden soyadlarıyla karşılaşmak muhtemeldir.
01- Hüsnüoğlu -Süleyman oğlu Abdurrahman. Doğum: 1770 Yaş: 60 Abdurrahman’ın sabi oğlu Mustafa. Yaş: 7 Büyük oğlu Abdülkerim. Yaş: 20 (m) -Sabi oğlu Mehmet. Yaş: 2
Diğer oğlu Süleyman. Yaş: 17 (m)
02- Emin Efendiler -Abdülkerim bin Emin Efendi. Yaş: 40 Oğlu Ahmet. Yaş: 20 (m)
03- Nakipoğlu -Hüseyin oğlu Mehmet. Yaş:51 Büyük oğlu Mustafa. Yaş: 30
Diğer oğlu tek göz Ali. Yaş: 24 (Yoklamada, altına siyakat yazıyla not düşmüşler. Siyakat farklı ve sırlı bir yazı usulü olduğu için okumuyorum ve geçiyorum. Okuyabildiğimi kısaca belirtiyorum.) Diğer oğlu Asakir-i Mansuriye’den Halil. (Yoklamada Der Aliye’de notu düşmüşler.)
04- Çolakbakioğlu -Abdülbaki oğlu Abidin. Yaş: 30 Sabi oğulları: Abdülbaki 3 yaşında ve Abdülkadir bir yaşında. -Karındaşı Abdülbaki oğlu Salih. Yaş: 28
-Sabi kardeşi Mustafa. Yaş: 5
05- Nakipoğlu -Hüseyin oğlu Osman. Yaş: 63 Oğlu Hüseyin. Yaş: 25
Sabi oğulları: Hüseyin 5 yaşında ve Hasan 2 yaşında.
(03 numaradaki Nakipoğlu Mehmet ile Osman kardeş olmalılar.)
06- Kara Abdurrahmanoğlu -Kara Abdurrahman oğlu Mehmet. Yaş: 28 Sabi oğlu Abdurrahman. Yaş: 2 -Kardeşi Kara Abdurrahman oğlu Abdullah. Yaş: 22 (m)
-Sabi kardeşleri: Salih 12 ve Osman 5 yaşında. -Diğer kardeşi Kara Abdurrahman oğlu İbrahim. Yaş: 16 (m)
07- Talaşoğlu / Telaşoğlu -Telaş Ömer oğlu Arif. Yaş: 24 (m) -Diğer kardeşi Asakir-i Mansuriye’den Telaş Ömer oğlu Ebubekir. Der Aliyye’de. -Diğer kardeşi Ömer oğlu Ömer. Yaş: 22 (m -Diğer kardeşi Ömer oğlu Mehmet. Yaş: 18 (m)
(Normal şartlarda, bu kardeşler evlendiler ve aile kurdular. Her kardeşin ailesi, bugün 6’ncı veya 7’nci kuşaktalar. Bu durumda çok geniş bir sülale olduklarına itibar etmek mümkün.)
08- Deli Musaoğlu Deli Yusufoğlu -Ali oğlu sabi yetim Hüseyin 11 ve Yusuf 8 ve bebek Ali.
(Belli ki bu ailede dedenin ve babanın erken vefatı söz konusudur. Diğer defterden takip ettim. Babalarının adı Ali. Vefat ettiği görülüyor. Dedelerinin adı Yusuf olmalı ki Yusufoğlu olarak geçiyor.)
09- Sağıroğlu: -Abdullatif oğlu uzunca boylu sarı sakallı Hüseyin. Yaş: 30 Sabi oğulları: Mehmet 3 ve Mustafa 1 yaşında. (Çocuklardan birisi H. 1248 tarihinde vefat etmiş olmalıdır ki ismin üzerinde fevt işareti var.) -Kardeşi Abdüllatif oğlu Hasan. Yaş: 24
Sabi oğlu Abdüllatif. Yaş: 1 -Diğer kardeşi Abdüllatif oğlu Ömer. Yaş:23 (m) -Diğer kardeşi Asakir-i Mansuriye’den Abdüllatif oğlu Bektaş. Der Aliye’de.
10- Kel Ömerler: -Kel Ömer oğlu Koca Ebubekir. Yaş: 54 -Büyük oğlu orta boylu kara sakallı Mehmet. Yaş: 33 Sabi oğulları: İkiz Hasan 3 ve Hüseyin 3 yaşındalar. -Diğer oğlu Asakir-i Mansuriye’den Ömer. -Kardeşi Kel Ömer oğlu tek göz Hüseyin. Yaş: 51 Galiba torunu sabi Osman bin Osman. Yaş: 3 -Büyük oğlu orta boylu kumral bıyıklı Ali bin Kör Hüseyin. Yaş: 26 (m) -Diğer oğlu Asakir-i Mansuriye’den Mustafa.
11-Kara İsmailoğlu: -Sabi yetim Mustafa oğlu Mehmet 10 ve İsmail 8 ve bebek Mustafa.
(Demek oluyor ki çocukların babasının dünya ömrü sona ermiş. Üçüncü çocuk, babası öldükten sonra doğmuş olmalı ki Vildan Mustafa olarak kayıt etmişler.)
12- Kasımoğlu: -Kasım oğlu uzunca boylu kara sakallı Hasan. Yaş: 30
13- Meciloğlu / Meceloğlu: -Molla Süleyman oğlu Abdullah. Yaş: 45 Sabi oğlu Osman. Yaş: 5
Meciloğlu: -Molla Hasan oğlu kısa boylu kara sakallı Mehmet. Yaş: 28 Sabi oğulları: Hasan 3 ve Ali 2 yaşında. -Molla Hasan oğlu Amasya’da tahsilde olan talebeden Mustafa.
14- Ali oğlu orta boylu kumral sakallı Deli Ömer. Yaş: 33 Sabi oğlu İbrahim. Yaş: 2
15- Salih oğlu orta boylu kara sakallı Molla Mehmet. Yaş: 30
16- Halil oğlu orta boylu kumral sakallı Kel Mustafa. Yaş: 28
17- Fırtına oğlu sakat İsmail bin İsmail. Yaş: 59 (Adı üstünde fevt işareti var.)
-Büyük oğlu orta boylu kara sakallı İsmail. Yaş: 30 Sabi oğlu Osman. Yaş: 3
-Diğer oğlu orta boylu sarı sakallı Salih bin İsmail. Yaş: 28 -Diğer oğlu uzun boylu kara sakallı İsmail oğlu Hüseyin. Yaş: 24 (m)
(Bu aile adının Fırtınaoğlu olması muhtemel.
İkincisi dedenin adı İsmail, babanın adı İsmail, büyük oğlanın adı da İsmail. Demek ki geriye doğru İsmail adı devam ediyor. Bugün belki de İsmail adı sülalenin belirleyici ismi olarak çocuklara veriliyor ve yineleniyor.)
Sonraki haneleri ayrı bir sayfada toplamak istediğim için burada nokta koymam gerekiyor.
Umarım ki kısa süre içinde kalan sayfanın okumasını tamamlarım.
Enver Seyhan 31 Ocak 2025
