Bizim kültürümüzdü, fırın önünde pişen ekmeklerden sıcak ekmek ikram etmek. Kışın fırın önleri ekmek pişiren hanımlardan geçilmezdi. Şimdi köy bakkallarında bile akça ekmek, yani şehir fırınlarında pişen ekmekler satılıyor. Hatta şehirlerden daha çok satılıyor köylerde çarşı ekmeği. Güzel de oluyor aslında sabah sıcak sıcak taze ekmeği bakkaldan alıp, sofraya koymak. Şöyle köy yumurtasını bakır tavada kızgın sağ yağla (tereyağla) cısırdayan tavaya kırıp, üzerine birazda baharat koyarak püfür püfür kokan sofranın başına oturmak gibisi yok.
Yalnız gözden kaçırdığımız bir şey var, Köy fırınlarının yeri başka, ekmeğinde tadı başkaydı. Şimdi Dini bayramları bekliyoruz, köy ekmeği pişsede tatlı tatlı yesek diye. Fırın önlerinde keşik beklemenin tadı farklıdır. Fırın yakılır bol odunlarla. Alaflı bir ateşle ısınan fırın sönmeye başlayınca sönge ile fırının içi temizlenir. Yalansuluk denilen odunlar atılır fırının köşesine, ösevü ile fırının içi aydınlanır. Hamurun mayası gelmiştir. Hanımlarımızın hünerli ellerinde hamurlarımız Yağlu, hamursuz, paaç, çökelekli, patatesli, cevizli, haşhaşlı, çeteneli, güdül, mısır somunu, delüklü ekmek olarak fırından çıkar. Kokusu taaa karşı mahalleye giderdi. Köylerimizde pişen bu ekmek, İlçemiz mahalle aralarında bile hala pişirilmekte.
Yalnız üzülsek mi sevinsek mi bilemedim. Bu sene yaz döneminde İlçemizdeki Caminin tuvaletinin karşısındaki fırında ekmek almaya gittiğimde gördüm. Fırının giriş kapısının dışında elbise askısı asmışlar, ekmekleri poşetlere koymuşlar, askılara poşet, poşet ekmekleri asmışlar. Son günlerde şehirlerde görmüştüm, askılara simit, asarlar, ekmek asarlar, ihtiyaçları olanlar oradan hiç çekinmeden alırlardı. Bu gelenek sanırım Osmanlıdan kalma bir gelenekti. Aslında güzel bir gelenek. İşin kültür yanı bir tarafa, insanlarımızın ekmeğe de muhtaç duruma gelmesi birazda üzücü tabi. Biz yine dastardan, ekmeği düstursuz ca almak istiyoruz. ”Komşusu aç yatarken tok yatan bizden değildir” diyen peygamberimizin ümmeti olabilmek dileğiyle.
Askıda ekmeklere selam olsun, Askılara ekmek asanlara da selam olsun. Askıdaki ekmekleri alanlara da selam olsun. Bir selamda bu yazıyı okuyanlara gönderelim. Yazımızı yayınlayan sosyal medya yayıncılarına ve gazetelere selamımızı vererek, kültürümüzü yaşatmadaki hissesi olan tüm okuyucularımıza selam gönderiyoruz.
Ahmet ŞİMŞEK
05amasyam-05 Kültür, Haber, Magazin 2022
