Umut PELİTLİ –
İkinci Dünya Savaşı, 1945 yılında sona erdiğinde savaşa taraf olan bir çok ülke için ağır ekonomik sarsıntılar ortaya çıkarmıştı. Türkiye ise taraf olmamasına rağmen, savaşın ortaya çıkardığı bu ekonomik sarsıntılardan etkilenmiş, özellikle tarımsal üretimde büyük kayıplar ortaya çıkmıştı.
İkinci Dünya Savaşının bir diğer sonucu ise otoriter rejimlerin Avrupa ülkelerinden hızla tasfiye edilmesine başlanmasıdır. Demokratik yönetimlerin ön plana çıktığı bu döneme Türkiye de kayıtsız kalamaz ve çok partili siyasal yaşama bu dönemde 7 Ocak 1946 tarihinde kurulan Demokrat Parti ile geçilir. 21 Temmuz 1946 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimlerde 62 sandalye kazanan Demokrat Parti, Türk siyasal hayatındaki yerini alır.
Celal Bayar genel başkanlığındaki Demokrat Partililer, 1948 yılı Mayıs ayı başında Samsun, Tokat ve Amasya’yı kapsayan bir geziye çıkarlar. Bu gezide Celal Bayar’a, Adnan Menderes, İhsan Şerif Özgen, Kemal Özçoban gibi isimler de eşlik eder.
Bayar, Samsun gezisini tamamlayıp, Tokat’a geçerken Taşova ilçesini de ziyaret eder. Taşova Demokrat Parti İlçe teşkilatında Taşovalılar ile görüşen Bayar’a Şeyhli köyünden gelen bir grup günlerdir aç olduklarını, çocuklarının açlıktan hastalandığını hatta ölenler olduğunu söylerler. Bunun üzerine Celal Bayar, Taşova’dan dönemin Başbakanı Hasan Saka’ya bir telgraf çeker. Telgrafta ;
” Taşova’nın Şeyhli köyünde açlıktan ölüm olduğunu köylüler bana ifade ettiler, diğer köylerde de geçim sıkıntısından şikayette bulundular. Tütünlerinin yüzde 70’i satılmamıştır, satılanların da fiyatı geçen yıldakine nazaran yüzde 20 eksiktir
Buna mukabil mısırın kilosu 40 kuruşa fırlamıştır. Ziraat Bankası icap eden yardımı yapmamaktadır. Vatandaşa acil yardımınızı dilerim.” der.
Celal Bayar’ın bu telgrafına ilk tepki dönemin Tokat Valisi Sadrettin Aka’dan gelir. Vali Aka; Taşova’nın adı geçen köyünde son bir iki ayda açlıktan değil, hastalıktan dahi hiç bir ölüm vakası kaydedilmemiştir.Taşova, Erbaa ve Niksar kasabalarında yığınlarla buğday vardır. Bahtiyar yurdumuzda baklavanın kilosu 225 kuruşa satılmaktadır. Böyle bir memlekette açlıktan ölenler vardır tarzındaki beyanatın ne dereceye kadar hakikate tevafuk ettiğini umumi efkarın takdirine bırakırım. şeklinde bir beyanat verir. Vali Aka, hükümetin 50 ton buğday dağıtımı için emir verdiğini ayrıca Kızılay’ın da bölgede 50 ton buğday dağıtımına başladığını ilave eder.
Vali Aka’nın ardından 6 Mayıs 1948 günü Başbakan Hasan Saka, Celal Bayar’a bir telgraf gönderir. Telgrafta kış mevsiminin uzun sürmesi ve şiddetli geçmesi nedeniyle bazı dağ köylerinde ilkbahar ekimine saklanan tohumlukların tüketildiğini ve bu köylerde tohumluk sıkıntısının baş gösterdiğini söyleyerek, Ziraat Bankasına açtırılan kredi ile 150 ton buğday ve 50 ton mısırın köylülere dağıtıldığını da bildirir. Ayrıca Taşova’dan hububat talebinin Nisan ayı ortalarında geldiğini ve hemen harekete geçilerek Konya’dan getirtilen 50 ton buğdayın Kızılay vasıtasıyla köylüye dağıtılmaya başlandığını ve dağıtımın Celal Bayar, Taşova köylerinde gezide iken de devam ettiğini bildirir. Durumun yerinde incelenmesi içinde bir mülkiye müfettişinin Taşova’ya gönderildiğini ifade eder.
Dönemin yazılı basınının da ilgi gösterdiği olayda tartışmanın boyutu, Demokrat Parti Afyon milletvekili Kemal Özçoban’ın Taşova da açlıktan ölenlerin 9 kişi olduğu ve isimlerini basına açıklamasıyla daha da artar. Tokat Valisi Sadrettin Aka, isimleri verilen vatandaşların sağlıklı ve hayatta olduklarını ve hatta Kemal Özçoban’ın öldü diye isimlerini verdiği vatandaşlarla Taşova’da görüştüğünü belirtir. Bunun üzerine Kemal Özçoban ölenlerin 9 kişi olduğu şeklinde verdiği beyanatın yanlış anlaşıldığını, beyanında 2 kadının açlıktan öldüğünü, isimlerini verdiği diğerlerinin ise açlık nedeniyle hastalandıklarını anlatmaya çalıştığını ifade eder. Konuyla ilgili müfettiş raporları ise kadınlardan birinin 101 yaşında olduğunu ve ölümünün açlıkla ilgili olmadığını ve açlıktan öldü denilen kadının ise hastalık nedeniyle öldüğünü bildirmektedir, dönemin yazılı basınını bir süre daha meşgul eden Taşova olayları, kısa bir süre sonra gündemden düşmüş ve tarih sayfalarındaki yerini almıştır.
