Sadık BOZOK
Araştırmacı
Bu yazımızda 15. ve 16. yüzyılda her biri Sonisa kazasına bağlı bir Nahiye iken, 19. yüzyılda he rbiri kaza olan Karakuş ve Erbaa kazalarının merkez yerleşimlerindeki aile lakaplarina değineceğiz. İlk yazımız Taşabat (Taşova) Kazası Tanoba köyü aile lakapları olacak. Tanoba o tarihte Erbaa Kazalarının da merkezi konumundadır.
Osmanlı İmparatorluğu, Sultan ll. Mahmut zamanında Devletin askeri imkan ve kabiliyetini tespit etmek amacı ile ilk defa 1831 yılında yapılan Nüfus kayıtlarından Taşabat Ez Kaza:Erbaa köylerinden (Hicr. 29.12.1246/ Miladi.10.06.1831- NFS.d.02275) Tanoba Köyü kayıtlarını değerlendireceğiz. O tarihlerde Taşova’nın bir köyü olan, aynı zamanda Sonisa, Taşova, Erek ve Karayaka Kazaları’nın Ayanı’nın (1730-1839 Ayanlık/Derebeylik Dönemi) ikamet ettiği ve idare merkezi olarak kullandığı yer Tanoba’dır. Bu dört kazanın henüz birleştirilmediği dönemde, bu kazalardan her biri için Ez Kaza-i Erbaa (Erbaa Kazalarından) ifadesi kullanılmakta ve tek Ayan ile idare edilmektedir.
Kaza-i Erbaa Ayanı 26 yaşında Ahmet Ağadır. Ayan’nın babası Silahşoranı Hassadan Hacıoğlu Yekçesm (Tekgözlü) Mehmed oğlu Mustafa Ağa 60 yaşındadır. Ayan’ın babası Mustafa Ağa’nın çeşitli Vilayetlerden tebaları bulunmaktadır. Bu tebaların görevleri belirtilmemiştir. Bunlar aşağıda teba olarak memleketleri, lakapları ve yaşları ile yazılacaktır.
1831 yılında Tanoba köyü, Taşova’nın büyük köylerinden biridir. Tanoba köyünün bu kayıtlarında Köy Kahyası, Muhtarı ve Köy İmamı belirtilmemiştir. Tanoba da ikamet eden ve misafireten bulunanların aile lakapları, yoksa sıfatları, memleketleri bunların hiç biri yoksa isim olarak belirtilmiştir. Bazı lakaplar kalabalık aileler iken, bazılarının da bir hane olduğu, sıfatı, memleketi ve isim olarak kaydedilenlerden bazılarında geniş aileler olduğu görülmektedir. Asakiri Mansureden olanların Der Aliyede(İstanbulda) olduğu belirtilmektedir. Habsamana (Ordu/Gölköy) Kazasından gelen ve misafireten yazılan kişilerin aileleri ile birlikte geldikleri ve oldukça kalabalık oldukları görülmektedir. Ahıskadan da gelenlerin olduğu görülmektedir.
Yaptığımız çevirilerde okunamayan yerler…. konulmuş, şüpheli okumalarda ? işaret konulmuş, numaralama tarafımızdan yapılmıştır. Konu ile ilgili görüş, öneri ve hataların bildirilmesini isteriz.
1831 tarihinde Taşabat Tanoba aile lakapları;
1-Hacıoğlu :Silahşoranı Hassadan Hacıoğlu Yekçesm (Tekgözlü) Mustafa Ağa bin Mehmed Yaş 60
*Büyükoğlu Mehmed Ağa yaş 31
*Diğer oğlu Kaza-i Erbaa Ayanı Ahmed Ağa yaş 26
*Karındaşı Hüseyin bin Mehmed yaş 70
*Büyük oğlu Ömer yaş 27
*Diğer oğlu yekçeşm Ali yaş 25
2-Hamioğlu
3-Mustafa Ağa’nın tebasından Hanili Osman bin ….yaş 30m
4-Diğer tebası Karamanlı Hüseyin bin Mustafa yaş 23m
5-Diğer tebası Aydınlı Ali bin Mehmed yaş 25m
6-Diğer tebası Giresunlu Osman bin Mehmed yaş 30 m
7-Diğer tebası Amasyalı Ali bin Mehmed yaş 50
8-Diğer tebası mak’ad Tokatlı Mehmed bin Ali yaş 60
9-Diğer tebası Canikli Salih bin Bayram yaş 27 m
10-Koca Mehmed;Koca Mehmed’in oğlu Mehmed Erbaa Ayan’ının abisi Mehmed Ağa’nın tebasıdır.
11-Ayan’ın babası Mustafa Ağa’nın tebası Ömer bin Osman yaş 48
12-Batmanoğlu
13-Karaosmanoğlu
14-Yetim sabi Hatip (oğlu)
15-Müezzinoğlu
16-Davulcuoğlu
17-Fatıroğlu
18-Kadıoğlu
19-Koca Yusuf
20-İmamzade Molla Mehmed
21-Uzun Mehmed
22-Delici Hüseyin
23-Kaftanağasıoğlu
24-Kavlaksı ? Yusuf
25-Kara İsmail
26-Binbaşoğlu
27-Süvari Tekaüdlerinden ? Osman (Biraderzadesi Mehmed bin Mehmet asakiri masure süvarilerinden Miralay)
28-Çavuşoğlu
29-Alyemezoğlu
30-Zaralı İbrahim
31-Koca Hüseyin
32-Tefekcioğlu ?
33-Temincioğlu ?
34-Molla Ebubekiroğlu
35-Nazlıoğlu
36-Molla Mustafa
37-Mehmed Efendi
38-Çakıroğlu
39-Kara Abidin
40-Sarımanoğlu ?
41-Avur Osman
42-Katıroğlu
43-Esekioğlu ?
44-Bolpacıoğlu ?
45-Gazenferoğlu
46-Hüseyin Efendi
47-Silahcıoğlu
48-Karagözoğlu
49-Çaycıoğlu ?
50-Çolak Ebubekir
51-Hasanoğlu
52-Mustafa bin Kör Hasan
53-Zaimoğlu?
54-Kulaksızoğlu
55-Köroğlu
56-Karacukoğlu
57-Postalıoğlu
58-Kara Mahmed
59-Ehil İmanoğlu?
60-Asakiri mansureden Mehdioğlu İbrahim
61-Ayıntaplı Ali
62-Baçaksızoğlu
63-Mollaoğlu
64-Kürdoğlu
65-Sarıoğlu
66-Pirdioğlu
67-Piroğlu
68-Habsamana (Ordu/Gölköy) Kazasından Topçu Abdurrahman (Misafireten)
69-Habsamana (Ordu/Gölköy) Kazasından Topal Mustafa(Misafireten)
70-Habsamana (Ordu/Gölköy) Kazasından İbrahim(Misafireten)
71-Molla Osman (Misafireten)
72-Habsamana (Ordu/Gölköy) Kazasından Değirmenci Yahya(Misafireten)
73-Niksarlı Hasan
74-Yazıcıoğlu
75-Molla Saadeddin
76-Turşuoğlu
77-İbiç…. Arapoğlu?
78-Bigalıoğlu?
79-Ahıskalı… (Misafireten)
80-Asakiri Mansureden Ali bin Deli Hüseyin (Der Aliyede/İstanbulda)
81-Mustafa Ağa’nın tebasından Kazabadlı Kelyüzoğlu? (Misafireten)
82-Mustafa Ağa’nın hizmetkarı Mehmed
83-Marazali … ? sabii Osman 3 yaşında
