Ahmet Günaydın
Boğazkesen köprüsü aynı zamanda Tokat-Amasya il sınırını belirliyor ve Tozanlı ile Kelkit çayı bu noktada birleştikten sonra Yeşilırmak nehri ismini alıyor ve devasa görünümü coşkun akışı ile İlkbaharda adeta havada uçan kuşu kapıyor.
Erbaalılar yöreye Kaleboğazı da diyor. Boğazkesen köprüsü iki ırmağın birleştiği bu noktada yapılmış. Definecilerin rüyalarını süsleyen Boğazkesen Kalesi ise tüm haşmeti ve sırlarıyla arkeologların ne zaman yasal bir kazıya başlayacağı anı bekliyor.
Aslında bu köprü M. Ö. yaklaşık 40 yılında Rum Pontus Kralı 6. Mitridates döneminde Amasya ile Niksar’ı birbirine bağlamak amacıyla yaptırılmış ve 1983 yılına kadar kadar geçit vermiştir. Köprü kullanılmaz hale gelince 1984 yılında Amasya Köy Hizmetleri tarafından çelik kontriksiyon köprü yapılmıştır.
Eski Erbaa Erek Gazetesi sahibi Hüsamettin Çetinkaya’nın oğlu Habererbaa isimli haber sitesinin sahibi Celelettin Çetinkaya sosyal medyada 2065 yıllık tarihi Boğazkesen Köprüsü resmi üzerine ”Erbaa’yı seviyorsan 1 kez paylaş. Restore edilmesi için sesimizi duyuralım. Tarihi mirasımız yok oluyor” adı altında güzel bir kampanya başlatmış.
Yöre için Enver Seyhan (Araştırmacı-Yazar) 8 Ağustos 2023 günü şunları yazmış:
”İPEK YOLU, BAHARAT YOLU, ULU YOL
Burada Opatorya ve Magnapolis şehirleri vardı. Bu şehirlerin harabeleri burada ve sanıyorum hiç ilgilenen olmadı.
Ayrıca bu yolun adı bir Alman gezgin-bilgin tarafından İpek Yolu olarak ilan edildi. Öyle kaldı ve batılılar öyle biliyorlar.
Oysa biz Türkler o yolun adını “Ulu Yol” olarak biliyoruz. Doğudan batıya giden bir yol ve Baharat Yolu diyenler de var.
Bu yol savaş ordularının da yolu.
Amasya tarafına giden yol Erbaa, Eksel, Bidevi üzerinden Darma, Tasna, Zığala, Turhal tarafından Amasya’ya ulaşır.
Yine aynı tarihte İlyas Özdemir (Ressam-Yazar) önemli bilgiler paylaşarak farklı bir talepte bulunmuş;
”GEMİ TURLARI DÜZENLENİLEBİLİR
Boğazkesen (Yeşilırmak ile Kelkit ırmağının birleştiği nokta. Köprü ayakları Bizans ve Osmanlı dönemi izlerini taşımaktadır. Ayakları haç şeklinde ve Kartal figürleri mevcuttur. Yavuz Sultan Selim, Mısır seferine giderken Destek, Alpaslan güzergahında ilerleyerek bu köprüden geçmiştir {1517).
Daha eski zamanlarda Rum kadın kral kömüş derisi ve taşları yığarak Boğazkesende baraj gölü yaptırmış, zamanla eser kalmamıştır. Bu bölge bu noktadan başlayarak Hasan Uğurlu Barajı’na kadar gemi turları için turizme ideal bir bölgedir.”
Evliya Çelebi’nin mümbit topraklar diye adlandırdığı Kabayar Höyüğü (Ağaoğlu HES’e ait Regülatörün karşısındaki Tozanlı ırmağının yanından itibaren Boğazkesen köprüsüne kadar arazi gerçekten son derece verimli arazilere sahip. Yöre için Amasyalı Tarihçi Strabon övgüyle bahsetmiş.
Amasya ve Tokat’ın il sınırını belirleyen ancak arafta kaldığı için mi gerekli ilgiyi görmeyen bu çok önemli tarihi eserin yok olmadan aslına uygun olarak restorasyonuna bir an önce başlanmalıdır.
(Amasyaajans Ali Osman Kaymak tarafından 19 Kasım 2023 Pazar günü çekilen fotoğraflar)
Yorum Ekle
(Eski Sağlık Bakanı Erbaalı merhum Dr. Cevdet Aykan (Taşova’nın kurucularından Hasan Aykan’ın (Koca Müdür) oğlu, Hüsamettin Çetinkaya ve Celalettin Çetinkaya )
