Bir tarihtir höllük.
Höllük eskiden bebek bezi yerine kullanılan bir çeşit topraktır.
“Eledim eledim höllük eledim.
Aynalı beşikte bebek beledim .
Büyüttüm besledim, asker eyledim .
Gitti de gelmedi, buna ne çare .”
Bu asker türküsünü bilirsiniz . Şimdilerde hazır bezler var. Bir nesil önce de naylon muşamba üzerine kumaş bezler vardı . Peki ondan önce ne varmış biliyor musunuz ?
Sobanın icat edilmediği zamanlarda, kışları sert ve uzun geçen yerlerde keşfedilmiş höllük. Her ne kadar sobadan öncede keşfedilmiş olsa da, yakın zamana kadar vücudun elektriği aldığı ve sağlıklı olduğu için tahta beşiklerde ve kundak yapılan çocuklarda höllük kesin kullanılırdı. Kışın sıcacık olan toprak çocukların çok hoşuna giderdi. Evin yaşlı anaları gelinlere öğütler verir, onları yönlendirirdi. Çocuklarda sağlıklı büyürlerdi.
Göçebe olarak çadırda yaşayanlar , binlerce yıldır bebeklerini bu şekilde büyütmüş.
İnsanın kafasını çalıştırıp, çaresizlik karşısında yavrusunu korumak için geliştirdiği bir yöntemdir bu.
Her toprağa bebek belenmezmiş. Höllük kil ağırlıklı çok emici bir topraktır. Belli ocakları vardır. Bir iki metre derinden çıkarılır , çuvallarda eve getirilip elenir , güneşe serilip iyice kurutularak eve istifade edilirdi.
Bu toprak her seferinde ateşte iyice kavrulur, ılık hale gelince üç parçadan oluşan höllük bezine serilerek usulüne uygun şekilde bebek kundaklanırdı. Yazdan hazırlanan topraklar bir köşede saklanır, ihtiyaç oldukça kullanılırdı.
Çocuk hem sıcak kalır üşümez, hemde çişi toprak emer, çişin eder, çişin eder poposu kuru kalırdı. Ayrıca mantar ve pişik olmazdı.
Tabii ki her devirde olduğu sıcak toprağa yatırıp çocuğun tenini yakan, toprağı kavurmayıp, başka toprağı höllük toprağı sanıp beceriksiz analarda varmış.
Şimdi hazır kağıttan pamuklu bezler var, bu bezler çeşit çeşit marka ve modellerde olup, bir çoğu çocuklarda pişik ve yara yapıyor. Doğaya atılıyor, kolay kolay toprakta kalsa bile kaybolmuyor.
Ahmet Şimşek 05amasyam05 Haber 2022
