Sene: 1831 Defter adı ve no: -NFS.d.02275 -NFS.d.02267
(İkinci Bölüm)
Yukarıdaki iki ayrı numaralı defterden okuma yaparak ve her iki defter bilgilerini tevhit ederek açıklamaları bir araya getirdim. Önceden yazdığım gibi yoklamalarda kırmızı kalemle ve siyakat yazı türüyle yazılan notları genelde dikkate almıyorum. Defterde, kişi ve hanesinde yoklamadan yoklamaya olup bitenleri kırmızı kalemle not etmişler. Bu da ya çocuk doğmuştur, ya ölüm olmuştur veya kişi iş için, askerlik için köyden çıkmıştır. Ancak askerlikle ilgili not varsa okumayı tercih ediyorum. Bazı gözüme takılanı okuduğum da oluyor.
Köyün adını Guşeyh şeklinde Kaf harfi kullanarak yazmışlar. Önünde med olarak Vav harfi var. Şeyh kısmı zaten değişmiyor. “Gu” ekinin nedenini sebebini köy ahalisinden bilenlere ısmarlıyorum.
Guşeyh köyünü çok önceden okumuştum ve notlarımı muhafaza ediyordum. Hatta bu yazıdan önce kısa bir yazı da yazdım; dört ailenin soyunu boyunu ve kişileri açıkladım. Diğerlerini sülale olarak yazdım. Talep üzerine bu defa kalan boy adlarını ve hanede mevcut kişileri bu yazıyla listelemiş oldum. Eğer yazı uzarsa üçüncü bir bölümde devam ederim nasip olursa.
Guşeyh Köyü İkinci Bölüm
05- KAĞNICIOĞLU -Mustafa oğlu Hacı Halil. Yaş: 60
*Oğlu orta boylu delikanlı çağında Hacı Halil oğlu Osman. Yaş: 18 (m)
-Kardeşi malül Mustafa oğlu İbrahim. Yaş: 55
Açıklama:
Melül İbrahim’in galiba erkek çocuğu yok veya yazılmadı.
Yaşlara gelince:
Tahminime göre belli bir yaşı geçen kişilerin yaşları yazılırken belirli bir ortalama göz önüne alınmış gibi. Okuduğum defterlerde en azından böyle bir intiba hasıl oldu.
Bu durumda Hacı HALİL 1770 doğumlu oluyor. Babası MUSTAFA ise, aralarında asgari 20 yaş kadar fark olsa, demek oluyor ki doğum yılı 1750.
06- KAĞNICIOĞLU -Uzun boylu kara sakallı Ali oğlu Mehmet. Yaş: 28
Deftere Kağnıcıoğlu boyundan iki hane girdiğine göre Mustafa ile Ali’nin kardeş oldukları düşünülebilir; yahut Ali, Mustafa’nın ağasının oğludur da denilebilir. Allahü âlem!
07- İMAMOĞLU -Ahmet oğlu Kör Ahmet. Yaş: 60
Kör Ahmet okumuşum ilk okuduğumda ama takip ettim yeniden okudum ve “Köse Ahmet”
şeklinde okumam gerektiğinde karar kıldım.
Köse Ahmet’in evlatları:
a- Karye imamı orta boylu kara sakallı Köse Ahmet oğlu Molla Feyzullah. Yaş: 30
Nüfus sayımı sırasında 1831 yılında köyün imamıdır.
*Bir yaşında sabi oğlu Osman H. 1248’de vefat etmiş olmalı ki fevt işareti var.
b- Karındaşı uzunca boylu az kara bıyıklı Köse Ahmet oğlu Ali. Yaş : 23 (m)
c- Diğer kardeşi kısa boylu ter bıyıklı Köse Ahmet oğlu Mehmet. Yaş: 20 (m)
Mehmet için yoklamalarda kırmızı kalemle not yazmışlar, fakat okuyamadım.
d- Diğer kardeşi Ahmet Der Aliye’de Asakir-i Mansuriye’de askerdir.
Kısaca icmal:
-Ahmet : Doğumu 1750 veya daha önce.
-Oğlu Köse Ahmet: Doğumu 1770.
Köse Ahmed’in oğulları:
-Köy imamı Molla Feyzullah. -Ali. -Mehmet. -Ahmet. Askerliği bitince dönmüş olabilir. Asker olduğu için geri dönememe ihtimali de var.
Mehmet ve Ali’nin 70 yaşlarına kadar yaşadığını var sayıyorum. 1880 gibi hayatta olmaları ihtimal dahilinde. E – devlet sisteminde Soy kütüğü cetvelinde isimlerinin geçebileceğini düşünüyorum. Elbette mimlenmişler, yaşları uygun olduğu için askere gidip gelmeme ihtimali her zaman var.
08- BEDİR ÖMEROĞLU
-Ağrıç Bedir Ömeroğlu Molla Mustafa oğlu Mehmet. Yaş: 65
Dede: Molla Mustafa Baba: Mehmet. 1765 doğumlu.
Mehmet’in erkek evlatları:
a- Uzun boylu sarı sakallı Mehmet oğlu Mustafa. Yaş: 33
*Mustafa’nın sabi çocukları var: Mehmet 4 yaşında, Abdülbaki 2 yaşında, Ömer 1 yaşında.
b- Karındaşı orta boylu şab-i emred Ahmet. Yaş: 17 (m)
c- Diğer kardeşi kısa boylu ergen çağında Ali. Yaş: 14
09- ALİOĞLU
a- 0rta boylu kara sakallı Alioğlu Hüseyin oğlu Mehmet. Yaş: 38
*Oğlu kısa boylu şabb-i emred Emin. Yaş: 17
b- Kardeşi Alioğlu orta boylu kara sakallı Hüseyin oğlu Hüseyin. Yaş: 30
10- SARKAN / Sarıkanoğlu
-Sarkanoğlu Süleyman oğlu Osman. Yaş: 60
(Fevt işareti bulunuyor. H. 1248)
a- Orta boylu ter bıyıklı Osman oğlu Ahmet. Yaş: 22 (m)
b- Kardeşi Mehmet Der Aliye’de Asakir-i Mansuriye’de asker.
c- Sabi oğlu Ali. Yaş: 8
11- SOFİOĞLU -Orta boylu kumral bıyıklı İbrahim Sofi oğlu Eyüp. Yaş: 24 (m)
12- HASAN SOFİ -Hasan Sofi oğlu kısa boylu kumral bıyıklı Mehmet oğlu Ömer. Yaş: 23 (m)
13- HASAN SOFİ -Hasan Sofi oğlu Çolak Halil. Yaş: 55
a- Kısaca boylu kumral bıyıklı Çolak Halil oğlu Hasan. Yaş: 28
b- Çolak Halil torunu Hasan oğlu sabi Ali. Yaş: 2
-Kardeşi Hasan Sofi oğlu Ebubekir. Yaş: 48
*Sabi oğlu Ahmet. Sin: 2
14- EKŞİOĞLU -Ali oğlu Abidin. Yaş: 55 *Sabi oğlu Salih. Yaş: 8
-Kardeşi orta boylu kara sakallı Ali oğlu Mehmet. Yaş: 30
15- MOLLA AĞA hizmetkârı Canikli Uzun boylu kumral bıyıklı İbrahim oğlu Ömer. Sin: 26 (m) Molla Ağa hizmetkarı Ömer’in kardeşi Karye kiziri (bekçisi) kısaca boylu az kumral bıyıklı İbrahim oğlu Mustafa. Yaş: 24 (m)
16- ÇAPAOĞLU -Orta boylu kumral sakallı Ahmet oğlu Osman.
Yaş: 26 *Sabi oğulları: Ahmet 2 yaşında. Sadettin 1 yaşında.
17- İMAMOĞLU -Sabi yetim Mehmet oğlu Feyzullah 12 yaşında. -Sabi yetim Mehmet oğlu İsmail 8 yaşında. -Mehmet vefat ettiği için 3 aylık oğluna kendi adını vermişler. Vildan Mehmet.
18- İMAMOĞLU -Uzun boylu kara bıyıklı Feyzullah oğlu Hüseyin. Yaş: 25 (m)
-Karındaşı orta boylu ter bıyıklı Seyyid İbrahim bin Feyzullah. Sin: 22 (m)
*Numara 17’de adı geçen Mehmet de belki Feyzullah’ın oğludur. Zira oğluna Feyzullah adını verdiği görülüyor. Çocuklar ayrı bir hane olarak “sabi yetim” sıfatıyla tahrire alınmışlar.
19- BEDİR ÖMEROĞLU -Kısaca boylu sarı bıyıklı Osman oğlu İbrahim. Yaş: 24 (m)
20- RESULOĞLU -Ali oğlu Mehmet. Yaş: 70
21- DELİCE Emrullah bin Ali.
-Emrullah’ın yaşı 63. Doğumu: 1768 *Oğlu kısaca boylu şab-i emred / ergen Mehmet. Yaş: 14 (m) Burada daha 14 yaşındaki çocuğa “mim” işareti koymuşlar. Herhalde o zaman dahi ilgisizlik ve tedbirsizlik olabiliyor. Adamın bir oğlu var ve o da daha ergen çağında. Gönüllü olmadığı sürece bir hanenin tek oğlunun askere alınması taraftarı değilim.
22- BALIOĞLU / Balioğlu -Ali oğlu Mehmet. Yaş: 61 *Büyük oğlu orta boylu ter bıyıklı Mehmet oğlu Ahmet. Yaş: 22 (m) *Sabi oğulları: Ali 12 yaşında ve Mehmet 2 yaşında.
23- MOLLA EMİN -Süleyman oğlu Molla Emin. Yaş: 55 *Sabi oğlu Ömer 8 yaşında.
*Büyük oğlu orta boylu ter bıyıklı Emin Molla oğlu Feyzullah. Yaş: 22 (m)
24- CANİKLİ -Canikli sığırcı / sığırtmaç Hüseyin oğlu Halil. Yaş: 55
*Oğlu ter bıyıklı orta boylu Halil. Yaş: 20 (m)
25- ÇÖNTÜ veya ÇONTUOĞLU a-Mehmet oğlu Ahmet. Yaş: 56 *Sabi oğlu Himmet bir yaşında. *Övey oğlu sabi yetim Mehmet oğlu Salih. Yaş: 10
b-Kardeşi Mehmet oğlu Osman. Yaş: 55 *Sabi oğulları Ali 8 yaşında ve Hüseyin 12 yaşında.
*Büyük oğlu uzun boylu kara bıyıklı Hasan 23 yaşında. (m)
*Torunları sabi yetim Osman ve Ömer dörder yaşlarında ve vildan Salih.
26- CANİKOĞLU -Ali oğlu Mehmet. Yaş: 63 *Oğlu uzun boylu kumral bıyıklı Mehmet oğlu
Ali. Yaş: 26 (m)
27- PEHLİVANOĞLU -Kısa boylu kara sakallı Abduç bin Abdullah. Yaş: 33
(Baba adı da Abdullah olunca Abduç demişler…)-Kardesi uzun boylu kara sakallı Abdullah oğlu Ömer. Yaş: 30
28- İNCE ALİOĞLU -Melül Ali oğlu Hüseyin. Yaş: 61
29- KARA ALİ bin Mehmet. Yaş: 30
(Mehmet oğlu Kara Ali uzunca boylu kara sakallı.)
30- TEK GÖZLÜ (Yekçeşm) Mehmet oğlu Mustafa. Yaş: 63
(Belki devrinde Kör Mustafa lakabıyla şöhret bulmuştu.) -Sabi oğlu Mustafa. Yaş: 2
31- CANİKLİ Çoban Molla Ali hizmetkârı kısaca boylu şab-i emred İbrahim oğlu Hüseyin.
Yaş: 16 (m) Yoklamada “Misafir” kaydı düşmüşler.
32- İLYASOĞLU -Orta boylu ter bıyıklı Hasan oğlu Yusuf. Yaş: 20 (m)
33- YETİM SABİ Abdullah oğlu Ali. Yaş: 12
(Ailesinden diğer fertler annesi ve kız kardeşleri, dedesi ebesi olabilir; fakat kendi adına böyle yetim ve cılız bir kayıt düşmüşler. Umarım köyde bugün torunları ikamet eder. 1831 yılında 12 yaşında olduğuna göre 1880 gibi 1900 gibi yaşama ihtimali var.)
ES
2024
—
Kaza-i Sonusa 1850 yılından önceki konumuyla bölgenin merkeziydi. Devleti temsilen Kadı görevinin başındaydı. Subaşı ve kalelerde dizdar görevliydi. Menzilhane vardı ki içinden geçen “Ulu Yol” Sonusa’dan kontrol ediliyordu. Kervanlar ve yolcular konakta ve handa misafir oluyordu. Bölgenin bütün köyleri Sonusa kazasına bağlıydı. Bölge bir müddet Dört Nahiye eliyle yönetildi. 1872 yılında Erbaa kaza statüsü kazandı ama 1848’den itibaren Erbaa kazasına, idareci olarak Tokatlı Ali Ağa tayin edildi. Böylece idari mülki ve hukuki işlemler Erbaa kazasından idare edilmeye başlandı.
2. Mahmut, ülkede Âyanlık düzenine son verdikten sonra On Dokuzuncu yüzyılda bölgede yerleşmeler çoğaldı. Elbette bölgeden diğer yerlere göçler de oldu. Bu nedenle sayımlarda adı geçmeyen sülaleler olabilir. Yerleşmeler, 1831 yılından sonra ise mezbur defterlerde kayıtları bulunmaz. Meselenin bu tarafını yazıyorum ki sonra “bizim kabilenin adı neden geçmiyor” gibi sorulara muhatap olmayayım.
Aha hepsini bir kenara bıraktım; 1825 ile 1850 yılları arasında iskan olan kendi köyüme ve bilgilerine hâlâ ulaşmış değilim.
Enver Seyhan
