Röportaj: Samet Kurgan
Genç yaşta tır şoförlüğü yapan Mehmet Ali Celep (22) meslek hakkında bilgiler verdi. Mehmet Ali Celep tır şoförlüğün risklerini, zorluklarını ve güzel yönlerini anlattı. Mesleğe başlamasının üzerinden kısa zaman geçmesine rağmen mesleğin her türlü yüzüyle karşılaşan Celep kısa sürede kazandığı tecrübeleri aktardı.
Mehmet Ali Celep Amasya’nın Taşova ilçesine doğdu. İlk okul, orta okul ve lise eğitimini Taşova’da tamamladıktan sonra çalışmak için İzmir’e gitti. Şoförlük mesleğine ilgisi muavin olarak çalıştığı şehirler arası otobüste başladı. Çeşitli sebeplerden dolayı muavinlik mesleğinden ayrılan Mehmet Ali Celep kargo şirketinde şoförlük yapmaya başladı. Şoför olarak bir sene kargo şirketinde çalışırken bir yandan da ehliyetini yükseltmeye devam etti. Tır ehliyetine sahip olduktan sonra tır şoförlüğü yapamaya başladı. Mesleğe genç yaşta başlayan Mehmet Ali Celep zor şartlarda mesleğini yapmamasının yanı sıra ülke, ülke gezip yeni kültürler tanıyor ve yeni arkadaşlıklar ediniyor.
Mesleğe nasıl başladınız?
“Tır şoförlüğüne başlamamdaki en büyük etken merak ediyor olmamdı daha öncesinde kuryelik yapmam toptancılık yapıyor olmam ve araçlara karşı ilgi duyuyor olmam üzerinde acaba yapabilir miyim diye düşünmemi sağladı bu zaman zarfında tabii ki yaşım itibariyle ehliyet alamıyordum fakat kuryelik yaptığım sırada transfer merkezlerinde bulunan tırlar ve kamyonların kısa mesafeye getirip götürerek pratik yapmam bu işe başlamam da bana referans oldu”
Tır şoförlüğüne başlamanıza vesile olan bir şey var mı?
“Çok sevdiğim, çok saygı duyduğum yılların da tecrübesini kendisinde gördüğüm bir iş arkadaşım ben bu işe başlamadan önce ölmeyecek olan iki sektörün bir lojistik ikincisi ise sağlık olduğunu söyledikten sonra bu iş üzerinde daha çok yoğunlaştım.”
Tır şoförü olmanın zorlukları nelerdir?
“Tabii her mesleğin olduğu gibi tır şoförlerinin çekmekte de olduğu zorluklar var. Açıkçası bu zorlukları manevi ve fiziksel olarak değerlendirebiliriz. Manevi kısmını şöyle özetlemek istiyorum. Herhangi bir cenaze veya olumlu bir olayda sevdiklerinle buluşma imkanı çok da fazla olmuyor ve bununla beraber uzun süreli ayrılıklar ister istemez bir özlem duygusu barındırıyor. Tabii günümüz şartlarında görüntülü görüşme sağlanabiliyor fakat o aile ortamını ister istemez hep bir kademe geride yaşamak zorunda kalıyorsunuz ve yeri geliyor evinize uğradığınızda hiç gitmek istemiyorsunuz. Sürekli kendinize bir bahane üreterek 5 dakika daha kalsam ne olur diye düşünüyorsunuz. Tabii bu meslekte fiziksel yorgunluk bunların yanında çok bir şey değil ama ona da değinmek gerekirse gerek kapılarda olan yoğunluk gerek x ray sıraları gerek kaçakçılık sırası hava şartlarından dolayı yaşanan olumsuzluklar ve bunları örneklendirecek olursak yağmurlu havalarda boş araçla gitmesi inanın çok zor. Rampalarda karlı havalarda 15 metrelik bir arabayı kullanıyor olmak inanın yer yer çokça zorlayabiliyor. Bunun beraberinde sadece bizler yani trafikte olan tüm şoför arkadaşlar sürücü arkadaşlar adına konuşuyorum sadece kendi aracımızı kullanmadığımızı ve çok dikkatli olmamız gerektiğini karşı taraftan gelebilecek olan olumsuz olaylara karşı da her zaman tedbirli olmamız gerektiğini hatırlatmak isterim.”
Tır şoförlüğünde kaç gün yol gidiyorsunuz?
“Aslında bu çok göreceli bir kavram fakat ortalama tabirle söyleyecek olursak Ermenistan bir hafta Gürcistan yine bir hafta Azerbaycan yine 15 gün üzerinde sürebiliyor. Bu zaman zarfı içerisinde tabii ki bizim kişisel ihtiyaçlarımız olabiliyor. Bunları gittiğimiz yol üzerinde tır parklarında karşılıyoruz. Tabii bu zaman zarfında yemek ihtiyaçlarımızı kendimiz karşılıyoruz. Kendi yemeğimizi yapıyoruz, bir evde bulunabilecek tüm malzemeler tır şoförlerinde mevcut. Bunu da söylemek isterim yemek yapmayı bilmiyorsa bir kişi tır şoförü olabilir ama öğrenmek zorunda diyebiliriz. Çünkü gittiğimiz yollar çok fazla, yaklaşık bir servis 10.000 kilometre yapıyor. Bu sebepten yani ortamda bulunan kişi sen ve araba başka hiç kimse olmadığı için mecburen kendi imkanlarınla kendi hayatını yollarda idare ettirmek zorundayız.”
Genç yaşta tır şoförü olmak nasıl bir duygu?
“Genç yaşta bu işi yapmanın çok çok daha avantajları var. Bahsedecek olursak, yeni ülkeler Yeni insanlar yeni kültürler yeni görüşler bunların hepsi insana ayrı bir değer katıyor. Ama bir o kadar da zor olabiliyor. İletişimden dolayı ama ilerleyen zamanlarda zaman geçtikçe karşı taraf her ne kadar anlamadığımız bir dilde konuşsa da kendimizce yorumlayabiliyoruz. Bunun beraberinde yurt dışında da tabii ki arkadaşlıklar dostluklar edinilebiliyor. En önemlisi tekrar o ülkeye gittiğinde kendini farklı bir ülkede değil de sanki kendi ülkemdeymişçesine davrandıklarında anlıyorsun. Şu vakte kadar gittiğim ülkelerde çokça bir zorluk çekmedim fakat kısa süreli de olsa orada bir vakit geçirdiğiniz için oradaki insanların tavırlarına kültürlerine adapte olmak kısa bir zaman alabiliyor ama inanın bir sonraki gidişinizde ise başka bir ülke değil de sanırsınız Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisindeymiş gibi hissediyorsunuz. Yeri geliyor Türkiye’ye dönmek istemeyebiliyorsunuz.”
Zorlu kış şartlarında ne tür zorluk çekiyorsunuz?
“Yaz mevsimine göre çok daha zor bir mevsim bizler için ama sorumluluğumuzun bilincinde olduğumuzdan elimizden geldiği kadar dikkatli ve bir o kadar da soğukkanlı araç kullanmaya çalışıyoruz. Tabii atmış olduğumuz servislerde süre uzayabiliyor. Gerek yolda kaldığımız için gerek Küçük çaplı kazalar yaşadığımız için gerek bir başkasının yaşamış olduğu kazalardan dolayı trafiğin kapalı olmasından dolayı. Ama önemli olan burada süre değil kazasız bir şekilde varış noktamıza varabilmek. Bizler için de çok zor, karda kaldığımızda eksi 15 derecede zincir atmak veya yolda kalmış olan bir başka arkadaşımızı çekiyor olmak veya mazotu donmuş olan bir arkadaşımızın derdine çare arayabiliyor olmak. Bunlar bizi çok zorluyor tabii almış olduğumuz sorumluluğun bilincinde olduğumuz için son derece dikkatli olmaya çalışıyoruz. Önemli olan izim taşımış olduğumuz Can ve bir ikincisi de malımızın güvenliği.”
Ailenizden uzak kalmak sizi zorluyor mu?
“Bu çok göreceli bir kavram. Fakat bu meslekte görmüş olduğum kadarıyla sürekli bir alışıla gelmişlik olduğu için yapılıyor. Yani kısaca özetleyecek olursam bu koltuğa oturan kişinin daha sonrasında bir fabrikaya girip çalışması çok zor diyebilirim. Tabii ki aileden uzak kalmak zor ama bir süre sonra alışıyorsunuz. Şimdi kendi adıma konuşuyorum. İzmir’de bulunan iki kardeşim var ve Taşova’nın tekke köyüne bağlı köyde yaşayan anne ve babam var. Bekar olduğum için aslında ben çok da zorluk çekmiyorum. Azerbaycan’a, Gürcistan’a, Ermenistan’a gidiyorken anne ve babamı görüyorum. Daha sonrasında Ege bölgesine gidiyorken kardeşlerimi görüyorum. O şekilde kısa süreli görüşüp konuşma fırsatımız olabiliyor. Ama biraz önce de söylemiş olduğum gibi teknolojinin vermiş olduğu imkanlardan faydalanarak sıkça görüntülü görüşerek çekmiş olduğumuz hasreti hafifletiyoruz.”
Tır şoförlüğünün ülkemizdeki önemi nedir?
“Tır şoförlerinin, Türkiye ve dünya çapında çokça büyük bir önemi var. Fakat değeri biliniyor mu diye sorarsak sorgulanır. En basit örnek vereceksek herhangi bir ham maddeye ulaşabilmek için bir şoför günlerce yollarda vaktini harcıyor ve sonunda varış noktasına geliyor. İşi bitmiş oluyor bununla beraber hak ettiği değeri görmediğini düşünüyorum. Gerek ailesinden gerek kendinden gerek zamanından feragat eden şoför yeri geliyor sadece bir araç olarak görülebiliyor. Çok üzücü bir örnekle devam etmek istiyorum 6 Şubat depremlerinde yaşanan faciada ulaştırılan gazdan ayağını çekmeyip canını hiçe sayıp sırf erzak yiyecek içecek taşıyan tırlar kuyruk oluşturdu. Bunun beraberinde yıkılmış olan ve yıkılmakta olan binaların hafriyatlarını çeken havuz dorse tır şoförlerini veya bir bina inşa edilirken veya herhangi bir fabrika kurulurken olumlu yönde bir yatırım yapılırken bu taşımacılık işçinin üstlenen tır şoförlerinin yeri ülkemizde ve dünya çapında çokça büyük. Kısacası lojistik ve taşımacılığın ithalatın ve ihracatın gelişmediği bir ülke dünya çapında da prestij kaybına uğrayabilir.”
Genç yaşta bir tır şoförü olarak, mesleğe hevesli gençlere ne söylemek istersiniz?
“Aslında en başta şunu söylemek isterim. Tıra karşı bir hevesleri varsa muhakkak denesinler. İlerleyen zamanlarda gençliğin vermiş olduğu o cesareti bulamayacakları için bu zevki yaşamaları çok daha zor olacaktır. Tabii uluslararası çalışıyor olmaları buna ayrı bir renk katar. İleriye dönük Avrupa’da çalışma ve en kötü ihtimalle turistik olarak gidebiliyor olmaları imkanını kendilerine sunar.”
Bu meslekle ilgili unutamadığınız an var mı?
“Sürekli yolda olduğumuz için birçok kazaya tanık oluyoruz. Çok feci kazalar gördüm. Birçok kazayı gerçekleşirken gördüm. O anları zihnimden silemiyorum. Bunların yanı sıra ilk kez iş alıp uzun yola çıktığımdaki o güzel heyecanı hiçbir zaman unutamam. Benim için unutamadığım en ağır travma aynı şirkette çalıştığım bana yolları öğreten, çok değer verdiğim bir abimin önümde seyir halindeyken, kaza yapıp can vermesi oldu.
