Hazırlayan: Ertuğrul Ümüt
An example of assessment on natural hazards: Taşova, Amasya, Turkey
Tevfik Erkal 1 ∗
, Şerafettin Ateş 2
1 Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Afyonkarahisar 2 Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara
Öz: Amasya’nın 10.759 nüfuslu şirin bir yerleşimi olan Taşova, İl Merkezi’nin 50 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Karadeniz Bölgesi’nin orta bölümünün iç kesiminde bulunan İlçe, bölgenin coğrafi koşulları ile jeolojik-jeomorfolojik ve iklimsel özelliklerinden kaynaklanan nedenlerle, birden çok doğal tehlike ile karşı karşıyadır. Taşova’nın karşı karşıya olduğu en büyük ve önemli doğal tehlike depremlerdir. Diğerleri ise
heyelan ve benzeri kütle hareketleri ile sel ve taşkınlardır. İlçe, tarihsel ve aletsel dönemlerde yıkıcı depremler ürettiği bilinen ve Türkiye’nin en önemli ana tektonik yapılarından biri olan Kuzey Anadolu fay sistemine ait fayların yakınında yer almaktadır. Kuzey Anadolu Fayı İlçenin yaklaşık 3,5 km kuzeyinden, Esençay-Merzifon
Fayı ise 5 km kadar güneyinden geçmektedir. Bu faylardan kaynaklanan, İlçeyi ve içinde bulunduğu bölgeyi etkileyen, can kaybına ve büyük hasarlara yol açan depremler en son 1942 ve 1943 yıllarında meydana gelmiştir. Taşova’nın kuzeyinde, derin kaymalar şeklinde gelişmiş, bölgedeki en geniş alansal yayılıma sahip, eski ve aktif heyelânlar bulunmakta olup yerleşmenin Yeşilırmak Nehri’nin kısmen kenarında, kısmen de akarsu
yatak ve taşkın çökelleri üzerinde kurulmuş olması nedeniyle taşkın tehlikesiyle de karşı karşıyadır.
Bu çalışmada İlçe ve çevresi, deprem, heyelân ve benzeri kütle hareketleri ile sel-taşkın gibi doğal tehlikeler konusunda tanıtılmış, ortaya çıkabilecek riskler vurgulanmıştır. Ayrıca bu doğal afetler öncesinde ve sonrasında yapılması gereken çalışmalar, yanlış uygulamalar, alınması zorunlu kararlarla ilgili çeşitli yaklaşımlarda bulunulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Doğal tehlikeler, Kuzey Anadolu Fayı, kütle hareketleri, sel-taşkın, Taşova
Keywords: Natural hazards, North Anatolian Fault, mass-movements, flash-flood, Taşova
∗ İletişim yazarı: T. Erkal, e-posta: erkal@aku.edu.tr (Devam edecek)
