Haber: Ahmet Şimşek
Taşova civarında ipek böcekçiliği gelir kaynağı idi. 1970 ve 1980 li yıllarında evinin veya samanlığının bir bölümünde ipek böceği yetiştiriciliği yapılırdı. Yöremizin çoğu yerlerinde bolca yetişen dutlar ağaçlarının yaprağı ipek böceği yetiştirmek için bulunmaz nimet idi. Ülke ekonomisinde ipek üretimi çok faydalıdır. Ülkemizde ipek böceği yetiştirmek oldukça zorlaştı. Nedeni özellikle tarım kesiminin zararlı böceklerle mücadele etmek için zirai ilaç kullanılması bu alanda olumsuzlukları beraberinde getirdi.
Son yıllarda ipek böcekçiliği zahmetli olması nedeniyle üretime ara vermiş bulunuyor. İpek hafif, canlı ve kullanışlı olmasından dolayı bayanların vazgeçilmezi. Ülkemiz ekonomisine katkıda bulunan Taşova’mız yeniden eski günlerine dönmesi için ipek böceği üretimi yapılması için teşvikler bekliyor.
Kıyafetlerden birçok ev tekstil ürününe kadar pek çok üründe tercih edilen ipek kumaş ülkemizde en çok üretimi yapılan kumaşlardan biridir. İpek böceklerinin kelebek olma evrelerinde içinde bulundukları kozalardan elde edilen ipek bu hali ile bakıldığında oldukça değerli bir kumaş olmasına neden olmaktadır. İpeğin ham maddesinin esnek bir yapıda olması, ortaya çıkan kumaşın da yumuşak ve parlak bir özellikte olmasını sağlamaktadır.
Kelebek yumurtalarını dut yaprakları üzerine bırakır, yumurtladıktan üç dört gün sonra ölür. Baharda taze dut yaprakları üzerindeki yumurtalardan larva halinde çıkan tırtıllar sık tüylü ve siyahtır. Büyük bir iştahla devamlı dut yaprağı yerler ve dört beş defa gömlek değiştirerek bir bir buçuk ayda 7 veya 8 santimetre boya ulaşırlar. Büyüdükçe renkleri açılır ve tüyleri kaybolur. İyice büyüyüp de hücrelerine yerleşince üst dudağındaki delikten iplik halinde zamk gibi bir sıvı çıkararak kozasını yapmaya başlar. Tırtıl önce kozanın dış kısmını sonra kendi vücudunun etrafını örmeye devam eder ve görünmez olur. Eğer kendi haline bırakılırsa iki üç hafta içinde kelebek haline gelerek ördüğü kozayı parçalar ve dışarı çıkar. Bu yüzde kozayı parçalamadan kozalar sıcak suya atılır veya sıcak su buharına tutularak tırtıl öldürülür. Böylece ipek kozaları elde edilir. Bu kozalardan da tel şeklindeki ipek lifleri çıkarılıp ham ipek üretilir. Böceğin neslinin devamı için bir kısım kozanın parçalanıp kelebeğin çıkmasına müsaade edilir.
05amasyam-05 Kültür, Haber, Magazin 2022
GEÇMİŞTE BİR Çok KÖYÜMÜZDE YAPILIYORMUŞ…
1984 yılında Taşova İlçe Ziraat Mühendisliği bir proje geliştirerek ilçede ipek böcekçiliğinin geliştirilmesi yönünde bir çalışma başlattığını Yeni Taşova Gazetesi’nin 4 Nisan 1984 tarihli nüshasından öğreniyoruz. Haberde bu çalışmanın özellikle Aşağı Baraklı, Yaylasaray, Yenidere, Dutluk, Sepetli, Mercimek, Gürsu, Uluköy, Umutlu, Çılgıdır, Arpaderesi ve Sepetlioba köylerinde yoğunlaşacağı bildirilmektedir.
Taşova İlçe Ziraat Mühendisliği’inin 1984 yılındaki bu çalışmasının o dönem başarıya ulaştığını, Öğretim Görevlisi Gizem Anşin’in, ” Amasya Bölgesinde Tükenmiş Değer: İpek Böcekçiliği ” isimli çalışmasında 1986 yılı verilerine göre Taşova’da, Yaylasaray, Dutluk, Güngörmüş, Sepetli, Sepetlioba, Uluköy, Çaydibi, Mercimek ve Yenidere köylerinde 25 hanenin ipek böceği yetiştiriciliği yaptığını ifade etmesiyle öğrenmiş oluyoruz. Ancak yine aynı çalışmada Gizem Anşin’in tespitlerine göre 2004 yılına gelindiğinde Taşova ve Göynücek ilçelerinde üretim yapan hane sayısı 15 e düşer. 2005 yılında 12 haneye düşen ipek böceği üretimi takvimler 2015 yılını gösterdiğinde ise tamamen sona ermiştir.
