Haber: Ahmet Şimşek
Bir dönem çeyiz denilince akla hayalleri süsleyen evlilikler gelirdi. “Kız kundağa düştümü, çeyiz sandığa düşer” denilirdi. Şimdi çeyizlerin resimleri kaldı. Bir döneme damgasını vuran çeyiz işleme yarışı vardı. Yaz döneminden tarlayla, bahçeyle, ahırdaki hayvanlara koşmasından geriye kalan zamanlarda hemen işlemenin başına oturulurdu. Kış mevsimi gelince gaz lambalarının başına oturulurdu. Evleri yakın olan kafa dengi hanım kızların bir araya gelerek yarış halinde yaptıkları çeyizler çok değerli ve önemliydi. Yatak örtüsü takımı, yastık takımı, kuş desenli, bisiklete binmiş çocuk desenli elbise örteği, Kaneviçelere işlenmiş, seccadeler, kırlentler, çeyiz sandıklarını süslerdi. Düğün gününün ertesinde çeyiz serilecek diye, erkek tarafına el öpmeye gidilirken el emeği göz nuru çeyizlerden bir demet hediyelikler yapılıp ayrı bir köşede sergilenirdi. Hele biz Cember deriz, Yazma kenarları iğne oyası, mekik oyası, pullu pullu oyalar, köye gelen çerçicilerden alınan rengarenk boncuklardan aralara serpiştirilen oyalar genç kızların hayallerini, kattıkları güzel çeyizlerdi.
Bir hanımefendinin Gültaze Kırkuşu’nun ağzından şu kelimeler dökülüyor; “Bizler gece lambaların ışığında işledik o güzel kaneviceleri. Şimdi kanevice değil dantel değil kendi söküklerini bile dikemiyorlar, Bizler sabah tarlaya gece işlerden arka kalan zamanda çeyiz yapmaya uğraşırdık geceleri. İşte böyle hanımlar, ben yetmiş yaşımdayım bu işleri, eyi bilen biriyim. Oğlanlar bunların kıymetini, iyi, bilin. El emeği göz nuru diye bunlara denir. ” demiş.
Binnaz Kalman “Yine de kullanabilirsiniz sizin elinizde benim için 50 yıl geçse de daha çok değer veririm ve halen kullanırım. Bunlar insanın kültürü, sevgisi, saygısı ve en önemlisi aşkı, sevdası hayalleri. Her işlemesinde geçmişi var ben o yılları hep sevgi ve saygıyla hatırlıyorum ve halen yaşıyorum.” demiş.
Yakın zamana kadar bizler bu kültürü doya doya yaşadık. Bir iki satır yazılarla, bu güzel çeyizleri anlatmak mümkün değil. Resimlerle ancak bu kültürü, el emeği, göz nuru çeyizleri ancak hatırlatabiliriz.
05amasyam-05 Kültür, Haber, Magazin 2022
