Haber: Ahmet Şimşek
Yöremizde neredeyse semaversiz ev yoktur. Her evde bazen bakır, bazen çelik, bazen de sacdan yapılmış semaver bulunur. Çocukluğumuzda gara demlik vardı, üç tane taş koyardık ocağa. Gara demliği suyla doldurup; altını çalı çırpı ile tutuşturup, güneşin ilk ışıklarında, demlerdik çaylarımızı. Şimdi son zamanlarda semaver girdi kültürümüze. Daha önce Amasya merkezde, Merzifon, Samsun Havza’da üretilen semaverleri herkes alamazdı. Semaver üretiminin çoğalması ve insanların semaver çayının tadını aldığında bir daha vazgeçilmezi oldu semaver.
Biraz semaverler hakkında bilgi toplayalım dedik. Su ısıtmaya ve çay demlemeye yarayan, genellikle Sarı, Pirinç, Bronz, Bakır ve Krom-Çelik Sac’tan yapılan, musluklu bir kab olarak ifade edilmektedir. Oysa semaver özellikle niyet ve maksat bakımından farklı bir olaydır. Semaver 19. yüzyıldan itibaren Orta Asya’da yaygın olarak kullanılmaya başlanılmıştır. Ahmet Yesevi’den gelen mirasla çayın şifalı olduğuna inanıldığı gibi, semaverin de şifa dağıtıcısı olduğuna inanılır hale gelmiştir. İnsanlara bir hayat, muhabbet verici, dertlere deva olarak görülür.
Semaver çayı tadı, gerçekten çok lezzetli. Semaverlerin sıcak olması ve çayların soğumaması suyun haşlak olmaması sayesinde çaya ayrı bir güzellik katıyor. Semaver çayının güzel lezzetleri tattırmakta üzerine yoktur.
Amasya’da 1800’lü yıllardan bu yana neredeyse her evde bulunup çay denildiğinde akla gelen bir nesne olan “Amasya Semaveri” coğrafi işaretle tescillendi. Haznesindeki suyun odun ateşinde kaynayıp çayın buharla demlendiği Amasya semaveri, şehzadeler şehrinin 16. coğrafi işaretli markası oldu. Amasya’ya baktığımızda çay denilince akla semaver gelmektedir. Özellikle bakır semaverde demlenen çayın tadına doyum olmaz. Sabah kahvaltısından başlayarak yatana kadar günün her saatinde tüketilen çayın Amasya’da ve Anadolu’da sadece bir içecek değil aynı zamanda temel bir sosyalleşme aracıdır. Çay günlük yaşamımızda sudan sonra en çok tüketilen içecek olmasının yanı sıra, tüm aile üyelerinin veya misafirlerin bir araya geldiği ve ortak değerlerin paylaşıldığı özel günler, törenler, etkinlikler ile toplantılarda da servis edilmektedir.
Kültürümüzü yaşamak ve yaşatmak için geçmişimizi çok iyi bilmemiz gerekmektedir.
Kültürel Haberler -2025 amasyamedya@
Yorum Ekle
