İlçemiz Taşova’ya Karadeniz bölgesinden 1900’lü yıllarda Gürcistan’ın Batum şehrinden, 1940’lı yıllarda ise Trabzon’un Of ve Akçaabat ilçelerinden ve Artvin’in Arhavi ilçesinden gelen vatandaşlarımız ilçemizin değişik köylerinde iskan edildiklerini biliyoruz. Yine Yunanistan’ın Selanik, Bulgaristan ve Romanya’dan gelen vatandaşlarımızın ilçemizin değişik yerleşim yerlerinde iskan edildikleri bilinmektedir.
Taşova tarihi kitabı hazırlığı çerçevesinde araştırma ve inceleme yapmak üzere sitemiz editörü Ahmet Günaydın ve Araştırmacı-Yazar Abdullah Seçkin ile önce Karadeniz bölgesinden gelen vatandaşlarımızın ata yurdu olan yerleşim yerlerini ziyaret ettik. Çıkmış olduğumuz seyahatımızın son durağı Gürcistan’ın Batum kenti oldu.
Artvin’in Borçka ilçesi 1890 rakımlı Machael zirvesi, Efeler (Efrad), köyünden Tatlıpınar köyüne yerleşen insanlar kısa bir süre Kalekale (Dörtyol) köyünde konaklamış, Darma (Ballıca) köyünde misafir edildikten sonra şimdiki Tatlıpınar (Darmaderesi) köyünde iskan edilmişler. Camili köyleri ve mayıs ayının son günleri olmasına rağmen yer yer karla kaplı İlçemiz Boraboy gölünü andıran Karagöl gezilen yerler arasında idi. Camili köylerinin olduğu bölgenin en önemli özelliklerinden birisi Van’ın Bahçesaray ilçesi gibi altı ay kar nedeniyle ulaşıma kapalı olmasıdır. Borçka’nın bir diğer özelliği içinden hem Çoruh nehri ve dere geçen Türkiye’nin tek ilçesi olmasıdır.
Taşova’nın kurulduğu yıllarda Trabzon’un Of ilçesinden gelen kalaycılık mesleği ile uğraşan aileler bir dönem yetmiş haneyi bulmuştu. 1960 yıllarında bazı aileler İstanbul ve Samsun’a taşınmışlardır. Halen ilçemizde Of ilçesi Guguliyoz, Gücühol ve Halman köylerinden gelme yaklaşık on hane ikamet etmektedir. Seyahatımızın bir diğer durağı Taşhan Pazarı, Guguliyoz ve Cuma Pazarı oldu.
1948 yılında Akçaabat ilçesi Işıklar köyünden gelip Taşova Tekpınar (Kıranürküt), Ardıçönü (Gelemüç),Dazlı (Ortaürküt), köylerinde iskan edilen vatandaşlarımzın geldiği yer olan Akçaabat ilçesi Işıklar köyü ziyaretlerimiz arasında idi.
İlçemize Selanik,(Kozlu, Kayalar Katransalı )Bulgaristan gibi yerlerden gelen vatandaşlarımızın mevcut olduğu bunların Hacıbey, Kızgüldüren, Güvendik, Kırkharman Fadara gibi köylerimizde ikamet ettikleri bilinmektedir. İşte bu vatandaşlarımızın geldiği yerlerde de inceleme ve araştırma yapmak üzere önümüzdeki günlerde Yunanistan ve Bulgaristan seyahatları için gerekli hazırlıklara başlanılmış olup en kısa zamanda buradaki araştırma ve incelemelerimiz başlatacağız. Ve böylece “Taşova Tarihi” kitabının yurt dışı hazırlıkları bitirilmiş olacaktır.
