HASAN APAYDIN-ULUKÖY-2023
Allah, varlığı kendinden zorunlu olan, var olmak için başka birine muhtaç olmayan, tüm mükemmellikler kendine ait olan, tüm noksanlıklardan uzak olan, tüm hamd ve senalar kendisine mahsus olan, mutlak ve aşkın yaratıcının adıdır.
Allah ismi özel isimden öte has bir isimdir. Ne mecazen ne de hakikat olarak Allahtan başkası için kullanılamaz. Allah’ın esmaül hüsnası insanlar içinde kullanılabilir. Mesela merhametli kişiye rahim bilgili kişiye alim, kudretli birine kadir denilebilir. Fakat yalnızca Allah,Allahtır. Zaten la ilahe illallahda bu manayı ifade eder. Allah ismi, alemlerin mutlak ve aşkın yaratıcısına alem olmuştur. Allah ismi dışında ki esmai hüsnanın hepsi Allah ismini niteler. Tüm esmai hüsna Allah isminin sıfatıdır. ALLAH ismi tüm diğer isim ve sıfatların muhtevasını kendinde cem eder.
ALLAH lafzının lügavi kökenindeki anlamına baktığımızda sevgi anlamına gelir. İşte bu yüzden ALLAH yarattığını sevgiyle yaratmıştır. Sevgi yaratılışın sırrı, var oluşun sebebidir. Allah sevdiği için var etmiş, biz ise var olanı sevmişizdir. O sevince varlık var olmuştur.
ALLAH kelimesi elif, lam ve he harflerinden meydana gelmektedir. Allah kelimesinin başından elifi çıkardığımız zaman lillah olur. Yine o Allah demektir. Kalan Lillah kelimesinden lam harfini çıkarınca lehü kalır ki o yine Allah demektir. Kalan lehü kelimesinden lam harfini çıkarınca hu kalır ki o dahi Allah anlamına gelir. Artık geriye kalan hu bir ses değil bir nefestir. Hepimiz hu diye nefes alır ve veririz. Her nefes sahibi aldığı nefes sayısınca Allah’ı zikreder. HU tesbihinin medarı olan nefes, el-hay isminin canlılardaki tecellisidir.
Her şeyin bir kalbi vardır. ALLAH ismi ise esmai hüsnanın kalbidir. Diğer tüm isim ve sıfatlar bu kalbe dönüktür. Kur’ana göre fatiha neyse esmai hüsnaya göre ALLAH ismide odur. Rahman ALLAH, Rahim Allah, Kerim Allah, Rezzak ALLAH cümlelerinde olduğu gibi tüm isim ve sıfatlar Allah ismini nitelerler. Nasıl ki Kur’anın tüm manası fatihada, Fatihanın tüm manası besmelede toplanmışsa esmai hüsnanınki de Allah isminde toplanmıştır. Allah ismi 99 rakamıyla temsil edilen sınırsız tecelli tesbihinin imamesidir. Varlık bu tesbihi kendi lisanınca okur. İsra suresinin 74. Ayeti bu gerçeği ifade eder. “Yedi kat gök ve yer ve orada yaşayanlar Allah’ın sonsuz yüceliğini dillendirirler. Daha ötesi onu övgüyle tesbih etmeyen bir tek nesne bulunmamaktadır. Fakat siz onların tesbihini anlayamazsınız.” Burada Yunus Emre’nin bir ilahisini hatırlatayım.
Dağlar ile taşlar ile çağırayım mevlam seni
Seherlerde kuşlar ile çağırayım mevlam seni.
Sad suresinin 18 ve 19. Ayetlerinde Davut peygamberden bahsedilirken “Doğrusu biz sabah ve akşam onunla beraber tesbih eden dağları, toplu halde kuşları onun emrine vermiştik.” buyrulur.
