Eskiler geçmişle alakalı bir şey anlatacakları zaman böyük zelzele öncesi ya da sonrası diye ikiye ayırırlardı.
20 Aralık 1942 günü akşam üzeri saat 17:03’de
merkez üssü Niksar ve Erbaa olan 7.0 ölçeğinde özellikle Erbaa ilçesinde yıkılmadık yer bırakmayan ve şehrin yerleşim yerinin değişmesine sebep olan büyük bir deprem meydana geldi.
Kuzey Anadolu fay hattında yer alan bu bölgede başta Niksar, Erbaa, Yemişenbükü (Taşova),Ladik, Havza ve Merzifon’da bu depremde 3000 insanımız hayatını kaybetti.
O zamanlar nüfusu 3000 olan Erbaa bu depremde yaklaşık 650 insanını kaybetti.
Bu rakamın ve diğer ilçelerdeki kayıpların büyüklüğü bu depreme Böyük Zelzele adının verilmesine neden oldu.
1939 Erzincan depreminin üzerine bir de bu depreminin yaşanması ve kayıpların büyük olması nedeniyle Erbaa ilçesinin yerleşim yeri o zaman ki yerinden şimdiki yerine nakledildi.
Zamanın valisi İzzettin Çağpar tarafından 1944 yılı Nisan ayında şimdiki Erbaa’nın temeli atıldı.
Bu depremin canlı tanığı ve şu an hayatta olan büyük eniştem Mehmet Kağnıcı ve emem Habibe Kağnıcı o günü şu kelimelerle anlatıyor
Abum evin enkazı altında kalarak can veren kömüşlerine ağlıyordu, onlarsız ne yaparız diye.
Mal canın yongasıydı ve her halükarda hayat devam ediyordu. Hökümet dedi oradan birileri mal verecek zayi olanların yerine saracak tüm yaralarınızı ve gerçekten verdi hem de sardı yaralarımızı.
Günlerce karlar üzerine döşekleri serip yattık diyor eniştem ailesinden kaybettiklerini rahmetle yâd ederken.
Bir dönemin tanıklarının seslerinin hüzünleriyle hüzünleniyorum onların yaşadıklarını dinlerken ben.
Resimdeki ev böyük zelzelenin hemen sonrasında yapılmış ve ben o evin ocaklık başında yaşanmış gerçek hayat hikayelerini dinledim ömrüm yettiğince sizlerle paylaşmaya devam edeceğim.
Böyük zelzelenin 81.yıl dönümünde hayatlarını kaybedenlere Cenabı Allah’tan rahmet diliyorum, mekanları Cennet olsun.
O günün canlı şahidi olup bugün hayatta olanlara da hayırlı ömürler diliyorum.
Rabbim cümlemizi her türlü afatından muhafaza eylesin.
Böyük Zelzele
Böyük zelzele derlerdi böyükler
Çok canlar aldı, söndü ocaklar
Birde Cihan Harbi derlerdi
Gideni geri vermedi ekseri
Giden de sağlam geri dönmedi.
Kelkit Vadisini eyledi mezar
Erbaa kan ağlar, figan feryatlar
Genç, yaşlı demeden yok oldu Niksar
Emir Hak’tan çare gelmez ecele
Bir nesli toprak etti Böyük Zelzele.
Hakkı BİÇER
20 Aralık 2023
İstanbul Bahçeşehir
